Het Nederlandse CIDSE-lid Cordaid en Both ENDS verzamelden de visies en inzichten van zeven zuidelijke visionairs, elk met een unieke benadering om zijn of haar droom om te zetten in concrete, lokale initiatieven. In de aanloop naar de VN-conferentie over duurzame ontwikkeling 'Rio + 20' (20-22 juni 2012) presenteren wij u hun visie op duurzaamheid op basis van ecologische waarden en mensenrechten. Vandaag, Janet Awimbo, ecoloog uit Kenia.
Eigentijds gewauwel Ondersteunt lokaal zelfbestuur
Wie is op zoek naar goed geïnformeerde en betrokken burgers? In ieder geval niet veel politici in Afrika. Er is dus moed voor nodig om blijk te geven van iemands besef van publieke verantwoordelijkheid. Janet Awimbo traint burgers en organisaties om dapper te zijn. Ze vindt dit absoluut nodig, want Kenianen die zich uitdrukken worden creatief en zorgen beter voor hun omgeving. Haar droom is om het oude Afrikaanse palaver te herstellen, maar dit keer met de deelname van vrouwen en de jeugd van vandaag!
Stel je goed geïnformeerde mensen voor, die weten hoe ze hun ideeën en meningen aan anderen moeten presenteren, die echt naar elkaar luisteren, die al hun belangen en visies in evenwicht brengen en samen beslissingen nemen. Niemand wint de prijs die de winnaar wint, en ondertussen bereikt iedereen een compromis. Autoriteiten die 'opendeurdag'-activiteiten sponsoren, leggen uit hoe zij hun rechtsgebied besturen. Voor ons in het Westen klinkt dit allemaal niet zo ongelooflijk - hoewel er ook hier nog veel dingen misgaan - maar in veel delen van de wereld is dit slechts een verre ideaal.
Toen ze droomde van een transparante en democratische samenleving, verwees Awimbo opzettelijk terug naar het oude Afrikaanse overlegmodel van de gewauwel, een soort ontmoeting die vaak buiten plaatsvindt, in de schaduw van een hoge boom zoals de baobab, waar mensen zo lang doorpraten als nodig is tot iedereen het eens is. Het palaver wordt niet gehinderd door agenda's en planningen. Het palaver is een typisch Afrikaanse methode en weerspiegelt het Afrikaanse levensritme.
De gewauwel is niet verdwenen; het is nog steeds springlevend op het platteland, hoewel het verwante idee van zelfbestuur naar de achtergrond is verdwenen. Sinds de koloniale machten Afrika begonnen te domineren, kwamen de traditionele leiders - als de belangrijkste adviseurs - lang geleden onder controle van de regering. Awimbo beschouwt het palaver als een uiting van zelfbestuur. “In zekere zin wil ik deze traditionele manier van beslissen, waarbij mensen zichzelf besturen, herstellen. Het is een systeem dat heel begrijpelijk is. De oudsten bepaalden wanneer de zaden moesten worden geplant, en wanneer het tijd was om de gewassen te oogsten, hoe de oogst verdeeld moest worden en welk deel van de oogst voor de armen was. Maar de wereld is veranderd. Ik wil ook dat vrouwen en jongeren een plek krijgen. " Ze lacht: "We willen niet langer dat een groep oude mannen alle beslissingen neemt."
Deze vorm van lokaal bestuur vergt echter moed, zoals Awimbo opmerkt: "De moed om te stoppen met klagen, om je leven in eigen hand te nemen en actief bij te dragen aan de ontwikkeling van je eigen buurt, gemeenschap en land." Awimbo, woonachtig in de Keniaanse havenstad Mombasa, ondersteunt organisaties in Oost-Afrika die een rol spelen bij lokale gewauwel activiteiten. De "Capaciteit voor moed”Is wat ze het noemt, het vermogen om dapper te zijn. “Ik wil dat vermogen versterken. Dit vereist dat mensen worden geïnformeerd en zich verantwoordelijk voelen voor het nemen van beslissingen over hoe ze willen leven en waar. " Awimbo is ervan overtuigd dat mensen dit willen en, "omdat ze zich niet lenen voor voorprogrammering", zijn de resultaten niet te voorspellen.
'We zijn niet zo moedig als we zouden moeten zijn', merkt Awimbo op. Als ze 'wij' zegt, bedoelt ze: 'wij, Afrikanen'. Te veel mensen verschuilen zich liever achter anderen, omdat ze dan zelf geen actie hoeven te ondernemen. "Als je met ze praat, zeggen ze: 'we weten het niet omdat niemand het ons vertelt'." Ze geeft ook de macht aan de machthebbers, die geïnteresseerd zijn in het slecht informeren van anderen. Dit maakt het zoeken naar de waarheid tot een bijna onmogelijke taak. "Het heeft alles te maken met kracht en controle." De meeste Afrikaanse politici en traditionele lokale leiders houden er niet van om informatie te delen. Ambtenaren op districts- en rijksniveau zijn niet (of nauwelijks) in staat om informatie te verstrekken waarmee mensen weloverwogen beslissingen kunnen nemen over hun eigen leven. Ze is ook niet positief over de media: "We hebben radio, televisie en kranten, maar journalisten geven ons niet de informatie die nodig is om de hiaten in onze kennis te dichten." Het resultaat, meent Awimbo, is dat veel mensen een vertekend wereldbeeld hebben. “Ze denken dat het onvermijdelijk is dat sommige mensen anderen domineren. Of die verandering is simpelweg onmogelijk. "
Handelen op basis van de waarheid
Als gevolg hiervan zullen de problemen van onze tijd blijven voortwoekeren. “Iedereen weet inmiddels dat natuurlijke hulpbronnen zeldzaam zijn. Maar weinig mensen zijn bereid alternatieven te zoeken. Ze zijn bang dat ze hun leven zullen moeten veranderen. Dit geldt ook voor klimaatverandering. Mensen ontkennen dat het bestaat omdat ze bang zijn voor de gevolgen van het erkennen van dit fenomeen. We hebben dus mensen nodig die in staat zijn de waarheid te accepteren en ernaar te handelen. Dat is wat ik bedoel met 'capaciteit voor moed'. Zij - en in feite geldt dit voor ons allemaal - moeten leren de waarheid onder ogen te zien en dienovereenkomstig te handelen. "
Als mensen toegang hebben tot betere informatie en beter kunnen begrijpen hoe ze worden bestuurd, kunnen ze creatief reageren en hun eigen ideeën suggereren in plaats van gewoon af te wachten. "En we moeten de moed en vastberadenheid hebben om hetzelfde te eisen van onze broers en zussen, kinderen, buren, vrienden en collega's."
Awimbo's ideaal is om “open dagen” te hebben waarop autoriteiten van alle overheidsniveaus uitleggen wat ze doen, de beslissingen die ze nemen en hun prestaties, en dit ook bespreken met hun werkgevers. Awimbo is van mening dat dit niet per se het aantal gebouwde openbare toiletten met zich meebrengt, maar zich vooral moet richten op het informeren van de burgerij. "Met andere woorden: wat hebben de autoriteiten, van een ministerie of een gemeentekantoor, gedaan om de 'bestuurlijke geletterdheid' van haar burgers te vergroten?"
Broedplaatsen
Burgers moeten ook aan het werk. Awimbo moedigt hen aan om hun ideeën te uiten over hoe de samenleving zou moeten worden bestuurd, en om die ideeën te toetsen aan de mening van anderen. Ze noemt het een broedplaats: waar mensen de nodige ruimte hebben om veilig hun ideeën te bespreken. “Als je een idee hebt over je stad of je buurt, moet je weten of het werkt. Of het nu een goed of een slecht idee is en zonder automatisch lid te hoeven worden van een politieke partij. Mensen moeten het gevoel hebben dat ze door middel van onderhandeling en compromis misschien wel 70 in plaats van 100 procent van hun wensen kunnen realiseren, maar dat op die manier ook de andere partijen tevreden zullen zijn. ”
Waarom laat u deze taak niet over aan de politici? Is dat niet waarom ze zijn gekozen? Awimbo: “Veel mensen snappen niet dat de overheid er is om de wensen van de mensen uit te voeren. Ze hebben geen idee hoe ze hun invloed kunnen uitoefenen. We moeten verantwoordelijkheid nemen voor ons eigen leven. Maar voor de goede orde: de voedingsbodems zijn er niet om de politiek te vervangen, ze zijn er om de besluitvormingsprocessen te beïnvloeden. ”
Verbeterd bestuur is niet het uiteindelijke doel; Awimbo wil het bestuur over alle natuurlijke hulpbronnen van het land verbeteren. “Het is ons water, onze lucht, ons land - wat we aanduiden als akkerland, welk land we nodig hebben om huizen en bedrijven te bouwen, hoe uitgebreid de landbouwproductie zou moeten zijn. Dat soort beslissingen. "
Awimbo's ideeën komen voort uit haar beroep als ecoloog; ze bestudeert de relatie tussen planten, dieren en mensen in een poging om ecologische harmonie te creëren. Dit is best lastig omdat elk van de elementen de andere in de weg zit. De oplossing is een compromis waarbij iedereen een beetje toegeeft. "Ik ben vooral geïnteresseerd in hoe ecologie het leven van mensen beïnvloedt."
Awimbo werkt samen met lokale gemeenschapsorganisaties om zorgvuldig te onderzoeken hoe bijzondere natuurlijke habitats kunnen worden behouden, zonder dat dit nadelige gevolgen heeft voor de mensen die voor hun levensonderhoud van deze gebieden afhankelijk zijn. Met andere woorden, met en door deze mensen. “In Afrika zijn natuurreservaten vaak precies waar mensen wonen. Het ergste dat kan gebeuren - en wat vaak ook gebeurt! - is dat beslissingen over de bescherming van ecologisch belangrijke sites op het niveau van de nationale overheid worden genomen, en dus de mensen die het meest door de beslissingen worden getroffen, worden uitgesloten. De vraag wordt dus: voor wie bescherm je deze gebieden? De belangen van de natuur vallen natuurlijk niet altijd samen met die van de mensen. Er moet dus een evenwicht tussen de twee worden gevonden en er moeten compromissen worden gesloten. Een bos waar een gemeenschap honing oogst, is essentieel voor de mensen die er wonen: het is hun traditionele manier van leven. Ze verkopen hun honing in naburige gemeenschappen. Als het bos een volledig beschermd reservaat wordt, kunnen de lokale bewoners het niet langer gebruiken om hun honing te verbouwen en zouden ze geen bomen mogen kappen om gebieden te creëren voor hun bijenkorven. Misschien kunnen anderen dit doen, maar door het bos rigoureus tegen iedereen te beschermen, voorkom je ook dat de mensen die er belang bij hebben het daadwerkelijk te beschermen er toegang toe hebben. "
'Nairobi besliste vroeger alles'
Top-down besluitvorming is de normale praktijk in een groot deel van Afrika. Maar Awimbo heeft enkele veranderingen opgemerkt. De regering van Kenia is gevestigd in Nairobi, de hoofdstad, maar is bezig met het overdragen van steeds meer macht aan de provincies. 'Nairobi besliste altijd alles. Zelfs het begrip 'lokaal' werd vroeger gedefinieerd op het niveau van de centrale overheid. Dat lukt niet in een groot en divers land als Kenia. Je kunt een grote stad niet op dezelfde manier besturen als een agrarische gemeenschap. Een perfecte oplossing voor alle verschillende regio's is niet haalbaar. ”
De Keniaanse regering heeft er talloze opgericht Community Forests Verenigingen samen met de lokale gemeenschappen in de moerassige kuststreek van Kenia. Ze geven de lokale bevolking de macht om hun eigen mangrovebossen te beheren en te beschermen. Ze kunnen ook analyseren of bescherming van de natuurlijke habitat mogelijk is zonder de lokale visserij nadelig te beïnvloeden. “Dit is waar we nu over onderhandelen. Twintig jaar geleden was dit in Kenia onmogelijk geweest. Maar na veel druk van de mensen werkt het nu. De machthebbers hebben het Keniaanse volk altijd als een bron van goedkope arbeidskrachten beschouwd, maar nooit als een onderdeel van het besluitvormingsproces. Dat is nu aan het veranderen. Dat geeft me veel hoop. "
Wat haar ook hoopvol maakt, is hoe de massamedia in haar land veranderen. “Vijftig jaar geleden werden de media volledig gecontroleerd door de overheid en rijke zakenmensen. Nu kan iedereen zijn of haar mening geven. Verandering is dus mogelijk. "
-
Janet Awimbo, ecoloog, Kenia
Janet Awimbo (1964) beschermt al meer dan twintig jaar de natuur en betrekt mensen daarbij. Ze richt zich op het opleiden en trainen van mensen (capaciteitsopbouw), zodat zij hun talenten en vaardigheden beter kunnen inzetten om hun leven in eigen hand te nemen. Ook leert ze (lokale) overheden hoe ze met elkaar kunnen onderhandelen en compromissen kunnen sluiten. Ze werkt ook aan sociale en ecologische rechtvaardigheid, onder meer via het Global Greengrants Fund, dat ze coördineert in Oost-Afrika. Dit fonds verstrekt kleine beurzen aan lokale groepen. “We hebben bijvoorbeeld geld gegeven aan een groep mensen die een mangrovebos bij de kust beschermen. Met dit geld begonnen ze een restaurant. Dat trekt mensen aan die de waarde en schoonheid van het bos kunnen ervaren. ”
Awimbo werkte eerder voor organisaties als het Kenya Forestry Research Institute (KEFRI), het World Agroforestry Centre (ICRAF), de Impact Alliance, Pact Kenya en het NGO Resource Centre (Zanzibar). Ze is nu senior consultant bij Casework Equatorial en helpt individuen en organisaties aan de kust van Kenia om positieve veranderingen teweeg te brengen.