CIDSE hield een workshop waarin synergieën met voedselproducenten, sociale bewegingen, maatschappelijke organisaties en de aangesloten organisaties werden onderzocht
De workshop was gewijd aan voedselsoevereiniteitsstrategieën voor de democratisering van voedselsystemen en werd afgelopen maart gehouden door CIDSE (17-18 maart). Mensen met verschillende achtergronden kwamen samen om drie pijlers te bespreken die voedselsoevereiniteit ondersteunen: het recht om te landen, toegang tot markten en het recht op zaden.
Dankzij een proces van delen en debatteren werden concrete mogelijkheden voor samenwerking geïdentificeerd. De ervaring die deelnemers aan de workshop hebben gebracht; zowel CIDSE-leden als partners, was uiterst waardevol en hielp de problemen vanuit verschillende invalshoeken aan te pakken. Aangezien de over elk onderwerp gedeelde ervaring werd gepresenteerd vanuit lokaal / nationaal en ook vanuit regionaal / internationaal perspectief, leidde dit tot inzichten en kansen op lokaal, nationaal en internationaal niveau voor processen in het veld en voor belangenbehartiging.
Voor elk thematisch gebied werden na een groepsdiscussie enkele punten voor mogelijke gemeenschappelijke acties geïdentificeerd; je kunt ze lezen aan het einde van het artikel.
De deelnemers:
Onder de deelnemers verwelkomde CIDSE graag vertegenwoordigers van de volgende aangesloten organisaties in Brussel: Boederlijk Delen (België), Entraide et Fraternite ' (België), CCFD Terre Solidaire (Frankrijk), Misereor (Duitsland), FOCSIV (Italië), Cordaid (Nederland), FEC (Portugal), Verenigd handen (Spanje), Fastenopfer (Zwitserland) en CAFOD (Verenigd Koningkrijk). Ook essentieel voor het succes van de uitwisseling was de aanwezigheid van verschillende partners en bondgenoten op nationaal en internationaal niveau. Onder de aanwezige regionale en internationale organisaties waren: Urgenci, Via Campesina, FIMARC, Peoples Coalition's on voedselsoevereiniteit, INADES (Afrika) en GRAAN. Landenpartners inbegrepen Grupo semillas (Colombia), RESDAG (Guatemala), Masipag en Sumpay (Filippijnen), Papda (Haïti), Centro Humboldt (Nicaragua) en Jinukun-Copagen (Benin).
Recht om te landen
Land en territoria vormen de ruggengraat van de identiteit van plattelandsgemeenschappen en inheemse volkeren en zijn een bron van welzijn. Toch wordt land weggehaald bij gemeenschappen en geconcentreerd in steeds minder handen in een alarmerend tempo. We ervaren momenteel een nieuwe golf van landgrijpers en landconcentratie wereldwijd, niet alleen in het Zuiden. Vruchtbare landbouwgrond wordt vaak omgezet in niet-agrarisch gebruik en exportgerichte commerciële plantages die agrobrandstoffen verbouwen in plaats van voedsel. Controle over land wordt overgenomen door kleine producenten en hun families, met elites en bedrijfsmachten die mensen naar kleinere en kleinere grondbedrijven persen. Deze processen worden vergemakkelijkt door wetswijzigingen met betrekking tot landbouwgrond en gaan vaak gepaard met toenemende militarisering, geweld tegen boeren en criminalisering van sociale bewegingen en verdedigers van landrechten.
Een presentatie van ons lid Fastenopfer (FO) beschrijft de situatie in de Democratische Republiek Congo (RDC), waar lokale gemeenschappen hun land worden ontnomen voor mijnbouwprojecten zonder adequate compensatie, en waar veel landconflicten plaatsvinden tussen lokale gemeenschappen en bedrijven; landconflicten vormen 70% van alle zaken voor rechtbanken in de DRC. Een fundamentele kwestie is dat de juridische opvatting van land als eigendom in strijd is met de opvattingen van lokale gemeenschappen. De juridische status van de grond van de lokale gemeenschap is niet duidelijk gedefinieerd en de landgebruiksrechten zijn sinds 1973 niet meer in overweging genomen. De grenzen van de grond van de lokale gemeenschap zijn niet gedefinieerd. Landkwesties zijn daarom door Fastenopfer vastgesteld als een landfocus en er zijn acties ondernomen om landhervorming te versnellen. FO mobiliseert zichzelf ook ter ondersteuning van de solidariteitsnetwerken van boeren en wil via haar activiteiten informatie en bewustmaking verstrekken aan partnerorganisaties en hun belanghebbenden in het project over landkwesties in verband met voedselzekerheid, voedselsoevereiniteit en landroof.
Naast deze presentatie hadden we de kans om te luisteren naar Francis Ngang (van Inades) die de uitdagingen met betrekking tot land benadrukte die op nationaal niveau worden geconfronteerd (Ivoorkust), terwijl Hanny van Geel en Andrea Ferrante (van Via Campesina) nadruk leggen op de Europese en internationale context. Daarnaast deelden Gisele Henriques (CAFOD) en Maureen Jorand (CCFD) hun ervaring met betrekking tot de ontwikkeling van de vrijwillige richtlijnen over de governance-functie binnen de Commissie voor voedselveiligheid.
Toegang tot markten
Voedselbedrijven nemen voortdurend grotere delen van het voedselsysteem over, met grote gevolgen voor de gehele voedselketen. Voedselprijzen worden vastgesteld in relatie tot de prijzen op de wereldmarkt. Als gevolg van de commodificatie van voedsel, de grote afhankelijkheid van industriële landbouw van fossiele brandstoffen en de recente boom in agrobrandstofproductie, worden internationale voedselmarkten geconfronteerd met toenemende speculatie en prijsvolatiliteit. Ontwikkelingsmarkten zijn grotendeels genegeerd ten gunste van grotere ondernemingen, terwijl de sector voor kleine boeren, die voornamelijk voor de binnenlandse markt produceert, is verwaarloosd.
Tijdens de workshop illustreerde een vertegenwoordiger van GRAIN enkele van de problemen die verband houden met de toename van grote distributieoppervlakken in Azië, het continent dat het grootste doelwit was van multinationale voedingsdistributeurs. Bedrijfssupermarkten in Azië groeien sneller dan waar ook ter wereld, en dit vormt een directe bedreiging voor het levensonderhoud van mensen. Grote detailhandelaren nemen een steeds groter deel van de nationale voedseluitgaven voor hun rekening, waardoor de miljoenen mensen die in hun levensonderhoud afhankelijk zijn van de verkoop van hun producten op verse markten en kleine winkels, overblijven met minder totale inkomsten. Supermarkten spelen ook een grote rol bij het veranderen van voedselconsumptiepatronen in de richting van meer vlees of vetten, zuivelproducten en suikerhoudend voedsel, voornamelijk uit verpakt voedsel. Supermarkten of grootwinkelbedrijven krijgen steeds meer controle over de voedselketen, van productie tot distributie tot consumptie, met enorme gevolgen voor cultuur en gezondheid. Het huidige wereldwijde voedseldistributiesysteem is onhoudbaar en vormt een bedreiging voor kleine boeren, ambachtslieden voor thuisvoedsel, lokale voedselmarkten en consumenten. Er is nog relatief weinig bezorgdheid over voedseldistributieketens, en het wordt nog niet gezien als een prioriteit op de agenda van het maatschappelijk middenveld. GRAIN dringt aan op de controle van mensen over voedsel en landbouw in Azië, een kwestie die nog steeds niet serieus of breed wordt overwogen en daarom is de eerste stap die ondernomen wordt om het bewustzijn te vergroten door middel van publicaties en workshops.
We hadden ook de kans om een presentatie bij te wonen van Chito Medina (Masipag) over het bouwen van markten voor voedselsoevereiniteit. Margarida Alvim (FEC) presenteerde FEC's ervaring met het ontwikkelen van projecten om de toegang tot markten voor lokale producenten in Portugal te verbeteren.
Recht op zaden
Controle van zaden leidt tot controle van boeren en hun productiesystemen, het land en uiteindelijk het gehele voedselsysteem. Door moderne veredelingsmethoden, privatisering van zaden en beperkende zaadwetten die zaadbesparing strafbaar stellen, hebben agro-transnationale bedrijven snel monopolistische controle over de landbouw gekregen in de naam van het aanpakken van wereldwijde voedselonzekerheid. We hebben een alarmerende situatie bereikt waarin 75% van ons voedsel nu uit slechts 12-planten en vijf diersoorten komt. Zonder de zaaddiversiteit die generaties lang door traditionele landbouwsystemen is ontwikkeld, zal de landbouw overal ter wereld moeite hebben zich aan te passen aan de klimaatverandering.
Een vertegenwoordiger van de NGO Grupo Semillas presenteerde hun werk over Colombia. Grupo Semillas opereert in een omgeving met een geleidelijk verlies van zaden, een steeds lagere erkenning van de waarde van traditionele landbouwpraktijken en een verslechtering van de kwaliteit van leven in plattelandsgemeenschappen. Ze verzetten zich tegen de Internationale Conventie voor de bescherming van kweekplanten die eigendomsrechten op planten legt en die lokale boeren belet andere niet-gepatenteerde zaden te gebruiken en daardoor hun onafhankelijkheid beperkt. Onder hun activiteiten voerde Grupo Semillas bewustmakingsacties uit rond het thema van de privatisering van zaden, het behoud van inheemse zaden en meer over biodiversiteit. Grupo Semillas werkt voornamelijk met inheemse gemeenschappen en kleine boeren en streeft ernaar hen theoretische en praktische kennis en vaardigheden te bieden om zelfstandig te leven. Voorafgaand aan die presentatie presenteerde Peter Ton (Cordaid) de kwestie van zaden in kwetsbare gebieden en René Segbenou (Copagen) sprak over zaadsoevereiniteit.
Dankzij de deelomgeving die tijdens de tweedaagse workshop is gecreëerd, hebben we enkele vruchtbare discussies gehad en hebben we tegelijkertijd veel lessen geleerd voor de toekomst. Bovendien erkennen we nogmaals de belangrijke rol die CIDSE kan spelen bij het creëren van een ruimte waar verschillende belanghebbenden elkaar kunnen ontmoeten, elkaars verschillen en beperkingen kunnen begrijpen, een gedeeld begrip van kansen en uitdagingen kunnen ontwikkelen en gebieden kunnen verkennen voor complementair werk door gemeenschappelijke campagnes te smeden die verder gaan traditionele financiële relaties. Zeker, door te luisteren naar de ervaringen uit de eerste hand van partners die in de voorhoede van verzet staan en in het veld werken om alternatieven te bouwen, heeft deze workshop ons in staat gesteld om vooruit te gaan in het proces van het verschuiven van onze werkmethoden in CIDSE en in zijn lid organisaties. Dit zal bijvoorbeeld worden nagestreefd door onze belangenbehartiging nauwer te verbinden met de programma's die in het Zuiden worden uitgevoerd, door sterkere banden en samenwerkingen met partners en bondgenoten op te bouwen en door sterke relaties op te bouwen met sociale bewegingen.
De workshop heeft solide banden opgebouwd tussen onze leden, ons in het CIDSE-secretariaat en onze partners en bondgenoten. We hebben de werkplaats verlaten met een grotere waardering voor elkaars werk. We hebben ook het grote potentieel gerealiseerd dat voor ons bestaat om bij te dragen aan het opbouwen van een beweging voor verandering. We kijken uit naar sterkere en concretere partnerschappen in de nabije toekomst.
Foto's van de workshop zijn beschikbaar op Flickr hier.
***
Actiepunten - Recht om te landen:
• Criminalisering: een mechanisme instellen voor snelle actie die nodig is om de bedreigde landrechtenactivisten te beschermen
• Investeer in het opbouwen van bewegingen om sociale macht op te bouwen om krachtige belangengroepen te confronteren (het beschikbaar stellen van flexibele fondsen om dit proces te ondersteunen)
• Let op de noodzaak om wat er op het terrein gebeurt te koppelen aan internationale processen en om gemeenschappelijke belangenbehartigingsstrategieën te ontwikkelen op lokaal, nationaal en internationaal niveau
• Koppel zakelijke en mensenrechten aan directe buitenlandse investeringen als een manier om lobbywerk zowel in het noorden als in het zuiden te synchroniseren
• Een verplichte internationale overeenkomst / verdrag nastreven dat multinationale ondernemingen reguleert
• Kijk naar het grotere probleem van de commons en het inheemse concept van Pachamama om antropocentrische visies op de aarde uit te dagen
• Verspreiding van de resultaten van internationale onderhandelingen aan lokale maatschappelijke organisaties (bijv. Democratische ruimte verkregen bij CVS voor betere deelname van maatschappelijke organisaties aan internationale beleidsdiscussie, VGGT)
• Koppel mensen die niet georganiseerd zijn en niet op de hoogte zijn van landkwesties met degenen die op de hoogte zijn om de beweging van landrechtenactivisten uit te breiden
Actiepunten - Toegang tot markten:
• Grijp kansen om miljoenen straat- en versmarktverkopers te integreren in de Food Sovereignty-beweging en investeer in bewegingopbouw in deze sector
• Gebruik maken van de significante negatieve gezondheidseffecten (diabetici en obesitas) van een door bedrijven gecontroleerd voedseldistributiesysteem voor het sensibiliseren van het grote publiek
• Doorgaan met het opschalen van de opbouw van alternatieve markten (door de gemeenschap ondersteunde landbouw, voedselbanden, stadslandbouw), het faciliteren van directe banden tussen producenten en consumenten, en het verkorten van de voedselketen
• Benadruk het belang van deelname aan / bevordering van diversificatie om de veerkracht van de inkomens van landbouwers te versterken en de deelname van vrouwen te vergroten
• Benadruk het belang van het organiseren van groepen boeren om groepsmarketing mogelijk te maken
• Benadruk het belang van koppeling met lokale overheden om lokale markten te versterken als onderdeel van het opbouwen van kritische massa tegen door bedrijven gecontroleerde marktsystemen
• Benadruk het belang van een participatief garantiesysteem (indien echt gecontroleerd door boeren)
• Een wereldwijde campagne ontwikkelen die de noordelijke en zuidelijke verzetsstrijd verbindt en alternatieven bouwt, rekening houdend met de gedeelde ervaring van het monopolie van de bedrijfsmarkt (lokale en nationale en internationale processen koppelen)
• Betrek de jeugd
• Daag bilaterale en multilaterale vrijhandelsovereenkomsten uit die het marktmonopolie van grote bedrijven versterken
• Gebruik een geïntegreerde aanpak: door de controle over zaden en landbouwtechnologie te herwinnen die de afhankelijkheid van externe inputs vermindert en boeren bevrijdt van schulden die op hun beurt het vermogen van boeren vergroten om aan coöperatieve marketing te doen
Actiepunten- Recht op zaden:
• Koppel campagnes in zowel het noorden als het zuiden die zaadpatenten en wetten uitdagen die zaadbesparing en zaaduitwisseling strafbaar stellen, en voortbouwen op succesvolle en groeiende weerstand op nationaal niveau
• Bied juridische en lobbyhulp aan boeren die gecriminaliseerd zijn voor het doen gelden van hun rechten om zaden te sparen en vrij uit te wisselen
• Neem deel aan een gecoördineerde campagne die vrijhandelsovereenkomsten uitdaagt en die zuidelijke regeringen onder druk zet om zaadwetgeving voor bedrijven aan te nemen (UPOV 91)
• Bevorder agro-ecologie
• Opschalen en koppelen van lopende inspanningen van boerenorganisaties om landrassen te behouden (zaadbeschermers, bibliotheken, zaadbeurzen en uitwisselingen)
• Opschalen van GM-vrije zones ingesteld door lokale gemeenschappen samen met hun lokale overheden
• Uitwisseling van ervaringen van boeren en opschalen van ondernemingen in zaadselectie, verbetering en veredeling die voldoen aan verschillende behoeften van boeren
• Het gebruik van nood- / crisissituaties blootleggen en uitdagen om genetisch gemodificeerde zaden vrij te geven / te promoten
• Vergemakkelijking van de uitwisseling van ervaringen tussen Aziatische en Latijns-Amerikaanse boeren met Afrikaanse boeren, over de nadelige gevolgen van de Groene Revolutie
• Voer een degelijke analyse uit van wat er na een ramp overblijft - om lokale initiatieven niet te beschadigen - met als doel zaadhulp te beperken voor echte noodsituaties en deze te koppelen aan inspanningen om onmiddellijk verschillende lokale zaden te regenereren na een ramp of crisissituatie
• Investeer in beveiligingsbeoordelingen van seed-systemen en vergroot de weerstand tegen schokken