Een gesprek met Mirtha Vásquez, een advocaat bij GRUFIDES in Cajamarca, Peru.
Elke maand onderzoekt deze blog verschillende aspecten van gendergelijkheid. Met het thema mensenrechten- en milieuverdedigers dat dreigt aan belang te winnen, willen we deze maand het verband tussen verdedigers en gendergelijkheid aanpakken.
Een paar weken geleden publiceerde de krant The Guardian in samenwerking met de ngo Global Witness zorgwekkende cijfers over milieuverdedigers. Wereldwijd werden elke week bijna vier mensen gedood in 2017 in de strijd tegen mijnen, plantages, stropers en infrastructuurprojecten.
Met welke problemen kampen vooral vrouwelijke verdedigers die het milieu beschermen? Wat zijn de specifieke kwaliteiten die vrouwen aan deze missie brengen? Dit waren enkele vragen die in ons hoofd zoemden.
Gelukkig hadden we iemand klaar om te antwoorden. Mirtha Vásquez, advocaat en directeur van GRUFIDES, een Peruaanse ngo die de mensenrechten en het milieu in Cajamarca-Peru verdedigt. Mirtha was in Brussel en ontmoette het Europees Parlement om het bewustzijn te vergroten over de precaire situatie van vrouwelijke milieu- en mensenrechtenverdedigers. We hebben de kans niet gemist om haar in te halen voor een interview.
Mirtha begon met het schetsen van de context waarin ze werkt. De alomtegenwoordige winningsindustrie verstoort het leven van lokale gemeenschappen op vele manieren en is sterk tegengesteld. Een enorme machtsongelijkheid leidt tot onevenredige demonstraties van agressie tegen lokale mensen die tegen mijnbouwbedrijven zijn. Deze repressie kan verschillende vormen aannemen, afhankelijk van het geslacht van de activist.
Vrouwelijke verdedigers, aldus Mirtha, zijn een van de meest kwetsbare categorieën in de ecoregionale strijd. Ten eerste worden vrouwen in een patriarchale samenleving geconfronteerd met repressie, sociaal stigma en discriminatie. Maar er is meer: vrouwen zijn bijzonder kwetsbaar voor agressie. Als thuismakers en verzorgers zijn zij degenen die dat doen en verantwoordelijk zijn voor veel huishoudelijke taken; hun huis en gezin zijn van hen afhankelijk. Wanneer ze worden aangevallen, wordt de hele structuur die ze omhoog houden bedreigd.
Mirtha werkt nauw samen met Máxima Acuña, een boer die zich verzette tegen onteigening van land in het controversiële Yanacocha-project. Máxima onderging ernstige intimidatie en agressie voor het verdedigen van haar land tegen mijnbouwbedrijven. Haar worstelingen werden erkend door de Goldman-milieuprijs die ze kreeg in 2016. Mirtha herinnerde zich hoe Máxima bereid was een ongelijke strijd aan te gaan tegen een extreem krachtig bedrijf en zelfs de regering zelf, en de ernstige gevolgen die ze had. Het geweld tegen haar nam verschillende vormen aan: “er was fysiek geweld, er was emotioneel en psychologisch geweld zoals verbanning en haatcampagnes tegen haar. Ze werd gediscrimineerd en er was zelfs een poging om haar te verwijderen uit de leidende rol die ze speelde. Haar huis, familie en relatie werden aangevallen. 'Zei Mirtha. Ze richtte zich op de kern van haar genderidentiteit en kreeg de middelen ontzegd om haar rol als moeder, als huisbewaarder, als productieve persoon te blijven spelen. Elke vorm van denigratie werd tegen haar gebruikt en haar werd elke kans ontzegd om zich als mens te ontwikkelen.
Helaas zijn er veel vergelijkbare verhalen met vrouwen als hoofdpersoon, die gedurende hun hele leven hard zijn aangevallen voor hun activisme. Vrouwen blijven echter een fundamentele bijdrage leveren aan de bescherming van het milieu. Hun land verdedigen betekent voor hen een manier van leven, hun gezin, hun status als sociale en politieke wezens en hun rol in de economie verdedigen. Bovenal zien vrouwen deze strijd als een fundamentele strijd om hun waardigheid te verdedigen.
Aan het einde van ons gesprek wees Mirtha erop hoe vrouwen zich solidair gedragen met het milieu en de hulpbronnen, maar ook met de rest van de samenleving. Hun strijd is niet alleen tegen mijnbouw, maar ook voor alternatieven voor mijnbouw die blijk geven van economische solidariteit. Bij "Buen Vivir", een van de post-extractivisme-scenario's, staat solidariteit ook centraal. We zijn volgens Mirtha op het moment gekomen om af te stappen van het mijnbouwmodel en buen vivir moet worden onderzocht als een toekomstig alternatief. Ze legde uit hoe mensen dachten dat het exploiteren van hulpbronnen zoals mineralen ontwikkeling, vooruitgang en inkomen zou brengen, maar dat er grenzen aan zijn. "We zijn afhankelijk geworden van mijnbouw, dus als het faalt, stort niet alleen de economie in, maar ook de hele staat die ervan afhankelijk was, stort in", zei Mirtha.
We zijn Mirtha dankbaar dat ze tijd met ons heeft doorgebracht om over dit onderwerp te praten dat duidelijk heel dicht bij haar ligt! Voor ons is zij een van de vele vrouwen wier bijdrage cruciaal is voor de strijd voor onze omgeving en we zijn dankbaar voor haar inzet om onze aarde te verdedigen.