De bisschoppen van Latijns-Amerika zijn bezorgd dat de EU sneller is in het onderhandelen over nieuwe handelsovereenkomsten dan het waarborgen van de eerbiediging van de fundamentele mensenrechten, wanneer deze worden geschonden door bedrijven die hun hoofdkantoor in Europa hebben, schrijft kardinaal Pedro Barreto.
Artikel oorspronkelijk gepubliceerd op Euractiv.
Kardinaal Pedro Barreto is sinds 2013 lid van de Permanente Raad van de Bisschoppelijke Conferentie van Peru. Van 2006 tot 2010, hij was de voorzitter van de bisschoppelijke commissie voor sociale actie (CEAS) in Peru. Hij werd benoemd tot aartsbisschop van Huancayo in juli 2004 en in juni 2018 werd hij door paus Franciscus tot kardinaal benoemd.
Sinds 15 ben ik bisschop in Peru, in een gebied dat zwaar getroffen is door grootschalige industriële mijnbouw. Ik heb de impact gezien op het leven van mensen om me heen, op hun rechten, op hun veiligheid en gezondheid, en op het prachtige land van mijn thuisland. Ik heb gemeenschappen hun inkomsten zien verliezen door de vervuiling van rivieren en hun huis moeten verlaten vanwege de vernietiging van hun middelen van bestaan door multinationale bedrijven uit verschillende continenten, inclusief Europa.
Al die jaren heb ik geprobeerd deze kwesties onder de aandacht van politici en bedrijven te brengen, en ik doe dit met een gevoel van verantwoordelijkheid en nederigheid, want de taak is groot en alle actoren moeten worden betrokken om tot een goede oplossing te komen .
Op 20th September reis ik naar Brussel met andere leden van het Pan-Amazonian Ecclesial Network (REPAM voor zijn acroniem in het Spaans, Red Eclesial Pan-Amazonica). Samen met kardinaal Claudio Hummes uit Brazilië en twee vertegenwoordigers van inheemse gemeenschappen zullen we verschillende EU-besluitvormers op hoog niveau ontmoeten om de toekomst van het Amazonegebied te bespreken en de urgentie om de natuur en de mensen die het verdedigen beter te beschermen.
Moedige en toegewijde vrouwen en mannen vechten voor hun rechten en omgeving in Latijns-Amerika, maar ze moeten ongelooflijke bedreigingen het hoofd bieden. Misschien is het in Europa moeilijk voor te stellen hoe je je leven in gevaar kunt brengen alleen voor het vechten voor een doel, voor je waarden en om ervoor te zorgen dat de mensen van wie je houdt, waardig kunnen blijven leven.
De feiten zijn echter even schokkend als duidelijk: 2017 was het dodelijkste jaar op record voor land- en milieuverdedigers (zie Global Witness jaarverslag). Onder de gedode 207-verdedigers komt meer dan 60% uit Latijns-Amerika.
Ze zijn dood omdat de goederengrens altijd verder weg wordt geduwd, altijd dieper in het ongerepte bos. Ze zijn dood omdat we in een systeem leven dat niet elk menselijk leven en elk natuurlijk element zo waardevol vindt en nodig heeft om te overleven en te doden. Deze sterfgevallen gebeuren misschien ver weg van Europa, maar dit waardesysteem is ook iets dat het oude continent bevordert, iets dat we diep en dringend in vraag moeten stellen voor de toekomst van ons gemeenschappelijke huis.
Bovendien veroorzaakt overconsumptie en de manier waarop we vandaag leven ook de aantasting van het milieu, de vernietiging van ecosystemen en grootschalige vervuiling van land, water en lucht. Klimaatverandering heeft een dramatische invloed op het leven van mensen - vooral het leven van de armen en kwetsbaren - en als we het niet aanpakken, heeft dit ernstige gevolgen voor het milieu, de samenleving, de mensenrechten en de wereldeconomie.
De huidige klimaatcrisis biedt ons echter de mogelijkheid om onze fundamentele visie op ontwikkeling opnieuw te beoordelen en een ongekend niveau van samenwerking en solidariteit in en tussen landen aan te gaan. Onze acties zullen niet alleen de huidige generaties beïnvloeden, maar ook alle toekomstige generaties. Om te slagen, moet elk land, elke overheidsafdeling en elke gemeenschap zijn rol spelen.
Tegen deze verontrustende trends zijn wij, de bisschoppen van Latijns-Amerika, in januari van dit jaar bijeengekomen om een pastorale brief waarin we oproepen om “de mythe van onbeperkte groei dringend te ontmantelen” en “vragen over extractieve activiteiten, hun voordelen en negatieve effecten (die) moeten worden aangepakt vanuit een systemische visie die de tekortkomingen van fragmentarische visies overwint”. Deze berichten weerspiegelen de Laudato Si 'Encycliekbrief over zorg voor ons gemeenschappelijke huis, drie jaar geleden gepubliceerd door paus Franciscus.
Om de leer van de paus volledig in de Latijns-Amerikaanse context te implementeren, moeten we het onvervreemdbare recht van gemeenschappen op een vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming erkennen voordat we projecten starten die hun manier van leven kunnen veranderen, en dus ook erkennen dat gemeenschappen het recht hebben om nee te zeggen naar mijnbouwprojecten.
Tot onze bezorgdheid en teleurstelling merken we echter op dat de EU sneller handelt over nieuwe handelsovereenkomsten, de laatste tijd met Ecuador en nu met het Mercosur-blok, dan ervoor te zorgen dat de fundamentele mensenrechten worden geëerbiedigd, zelfs wanneer deze worden geschonden door bedrijven die hun hoofdkantoor hebben in Europa.
Deze handelsovereenkomsten houden niet alleen goederenuitwisseling in: nergens is het beter dat we in Latijns-Amerika weten wat de kosten zijn van produceren en verhandelen zonder de menselijke weerslag centraal te houden bij elke beslissing, zonder te onthouden dat de ongelooflijke wijsheid van voorouderlijke culturen gewoon kan zijn geannuleerd of vergeten in de naam van een nieuw mijnbouwproject.
Geleid door mijn geloof blijf ik geloven in ons vermogen als mens om te veranderen en beter te doen, en omdat ik geen recht heb op te geven, kom ik naar Brussel om de EU-leiders aan te moedigen om constructief deel te nemen aan de onderhandelingen van een VN wettelijk bindend verdrag voor transnationale ondernemingen. Met dit instrument zou een internationale rechtbank kunnen worden opgericht waar slachtoffers van mensenrechtenschendingen toegang kunnen krijgen tot justitie in de thuisjurisdicties van grote transnationale bedrijven, wat een cruciale stap is voor de bescherming van de rechten van gemeenschappen.
Onze levensstijl van hoog verbruik speelt een zeer belangrijke rol in de verwoesting van megadiverse ecosystemen over de hele wereld, en vooral in het Amazonegebied, en ik moedig Europese burgers aan om na te denken over hoe de levens van alle mensen op deze planeet met elkaar zijn verbonden zoals die van broers en zussen.
Ik dring er ook bij de EU-leiders op aan om de politieke moed te hebben om na te denken over en een radicale paradigmaverschuiving door te voeren, bij de echte fundamentele Europese waarden te blijven en vrede en menselijk respect boven handelsovereenkomsten en winst te stellen.