CIDSE voegt zich samen met zijn partners ter plaatse in solidariteit bij de slachtoffers van deze vreselijke sociaal-milieuramp en denkt na over preventiemaatregelen.
Slechts een paar dagen geleden, op 25th januari 2019 in Brumadinho, Minas Gerais, Brazilië, veroorzaakte de ineenstorting van een dam geëxploiteerd door het Braziliaanse mijnbedrijf Vale een nieuwe verschrikkelijke sociaal-milieuramp. Reddingsoperaties zijn nog steeds aan de gang en het exacte aantal slachtoffers is nog onbekend, maar het lijkt erop dat maar liefst 300 mensen zijn gedood (Environmental Justice Atlas) - de meeste werknemers van het bedrijf zelf, Vale, die aan het werk waren of pauze namen.
Vale was een van de bedrijven die betrokken waren bij de uitbarsting van de Samarco-dam (beheerd door BHP Billiton Brasil Ltda en Vale) in de buurt van Mariana, Minas Gerais, Brazilië in november 2015, wat de dood van 19-mensen en een enorme milieuramp veroorzaakte die tot op de dag van vandaag het levensonderhoud van mensen in de regio beïnvloedt. De ramp met de "Mariana" benadrukte al vier jaar geleden een enorme kloof in het internationale rechtssysteem - nog steeds wachten veel slachtoffers op gerechtigheid.
Vale is een van de mijnbedrijven die nog steeds investeringen ontvangen van verschillende grote Europese banken, ondanks de terugkerende schendingen van milieu- en mensenrechten, zoals onderzocht in de Vuile winst 6 rapport. Zulke banken blijven, volgens het rapport, een oogje dichtknijpen en ondernemen onvoldoende actie om ervoor te zorgen dat mijnbouw- en winningsbedrijven mensenrechten- en milieuproblemen respecteren. De internationale investeringscontext en het banksysteem brengen Europese burgers heel dicht bij de tragedie die zich net in Brazilië heeft afgespeeld. Naast de verantwoordelijkheid van actoren in Brazilië, kunnen bedrijven uit Europese landen, de eigen financiën van de burgers of de eigen consumptie van mineralenhoudende producten een verband hebben met de ramp. Om schendingen van de mensenrechten in verschillende contexten over de hele wereld te voorkomen, pleiten CIDSE en haar leden voor een VN-bindend verdrag inzake bedrijfsleven en mensenrechten dat waarde kan bieden aan wereldwijde inspanningen om nadelige gevolgen van zakelijke activiteiten voor de mensenrechten te voorkomen en toegang te verlenen tot de rechter mensen en gemeenschappen.
Verschillende partners in Brazilië zoals de Movimento dos Atingidos por Barragens (MAB) (ook actief op X met veel updates en meningen over de tragedie), Iglesias y Minería, Movimento Pela Soberania Popular na Mineração (MAM), Comissão Pastoral da Terra (CPT) en Conselho Indigenista Missionário (CIMI) veroordelen de situatie van straffeloosheid rond mijnbouwbedrijven, die dit soort evenementen mogelijk maken. Zoals hierover gemeld persbericht door DKA beschreef MAB het evenement als een 'aangekondigde tragedie'.
Zoals uitgedrukt door Iglesias y Minería in deze verklaring, inderdaad straffeloosheid en het ontbreken van volledige herstelbetalingen voor de slachtoffers van eerdere misdrijven was een van de belangrijkste voorwaarden die de nieuwe misdaad van Brumadinho mogelijk maakten. Een andere belangrijke factor was de druk van machtige bedrijven om overheidstoezicht en inspectie te corrumperen en te verzwakken. Iglesias Y Minería gelooft ook dat er fundamentele problemen zijn rond de activiteiten van mijnbouwbedrijven, en een daarvan is de hypocrisie die het grootste deel van het overleg met de lokale bevolking en het maatschappelijk middenveld leidt. Deze vinden plaats via "valse dialogen" met als uiteindelijk doel het werk van de mijnbouwbedrijven te legitimeren zonder rekening te houden met de werkelijke behoeften en meningen van de mensen.
In het laatste verklaring van het Thematisch Sociaal Forum (Johannesburg, Zuid-Afrika, november 2018) waarin activisten van over de hele wereld samenkwamen, beschreven deelnemers de extractivistische economie als een 'destructief model gebaseerd op de exploitatie van zogenaamde' natuurlijke hulpbronnen 'en mensen waarvan mijnbouw is een goed voorbeeld. ”Ze eisen het recht van gemeenschappen om nee te zeggen tegen winningsactiviteiten op hun grondgebied, terwijl ze alternatieve levenswijzen aannemen.
CIDSE ondersteunt hun eisen en, in het licht van de laatste gebeurtenissen in Brumadinho en de talloze schendingen van de mensenrechten die de mijnbouwsector door de jaren heen heeft begaan, pleit krachtig voor alternatieven voor extractivisme die mens en natuur respecteren.
Aanvullende bronnen van CIDSE-partners en -leden:
"Dammbruch Brasilien: Auch Deutsche tragen Mitverantwortung", persbericht van Misereor
"Brasilien: Erneut Bergwerksdamm gebrochen", artikel gebaseerd op een persbericht van DKA
"Met goodwill hou je de volgende dambreuk niet tegen“, Opiniestuk van Wies Willems, Broederlijk Delen, gepubliceerd in De Standaard (Engelse vertaling)
"De due diligence van de mensenrechten van bedrijven mist tanden", brief aan de redacteur, Financial Times door Anne Lindsay, CAFOD (zie hieronder in bijlage)
Mediacontact: Valentina Pavarotti, CIDSE Mediarelaties en communicatiemedewerker; pavarotti (at) cidse.org