Door verschillende perspectieven samen te brengen, kunnen we de verbanden beginnen te zien in de systemen van onderdrukking waarmee we worden geconfronteerd, en in de gemeenschappelijke visie op verandering die wordt gedeeld door verschillende bewegingen. Maria Dolores Marroquin werkt al meer dan 25 jaar aan 'feminisme uit de kast halen' in Guatemala. De titel van de publicatie die ze mede-oprichtte, La Cuerda, is een dubbelzinnigheid die tegelijkertijd 'het koord' betekent - iets dat dingen samenbindt, dat verbanden maakt - en de vrouwelijke versie van 'cuerdo' - een woord dat iemand beschrijft die scherpzinnig, rationeel en wijs is.
Maria Dolores ging bij ons zitten tijdens een spreekbezoek in Europa met onze ledenorganisatie Broederlijk Delen om de relaties tussen de exploitatie van de natuur en de uitbuiting van vrouwen te bespreken, en haar werk om een gemeenschappelijke kosmovisie te bouwen tussen feministen en de inheemse gemeenschappen van Guatemala.
1. Hoe denkt u dat onze huidige systeemcrises en gendergelijkheid met elkaar verbonden zijn?
Dit systeem, dit economische model zou niet kunnen bestaan zonder genderongelijkheid, noch zonder racisme. De geconcentreerde accumulatie van rijkdom wordt ondersteund door het idee dat sommige inferieur zijn aan andere. Dit economische model heeft de mishandeling van bepaalde groepen gerechtvaardigd door ze als 'abnormaal' te classificeren. Vrouwen zijn 'abnormaal' omdat we niet mannelijk zijn en daarom niet machtig. Antropocentrisme maakt ook deel uit van deze mentaliteit, maar ook huidskleur die is gebruikt om alle processen van economisch en ideologisch kolonialisme te rechtvaardigen.
Deze absolutistische, dichotomische, binaire manier van denken dwingt relaties van gehoorzaamheid of ondergeschiktheid af. Het is een extreem gewelddadige dominantie die genormaliseerd is.
Dit model legt een reeks criteria en disciplinaire regimes op aan ons gedrag, en dit omvat de rollen die aan mannen en vrouwen worden toegewezen. Dit economische model creëert genderongelijkheid door al het nodige zorgwerk aan vrouwen toe te wijzen. Het gezin is een ruimte geworden waarin alleen vrouwen verantwoordelijk zijn voor de reproductie van het personeelsbestand.
En in Guatemala en Amerika, de landen die zijn gekoloniseerd, bestaat die relatie nog steeds. De inheemse volkeren daar worden niet langer als menselijk beschouwd. We hebben niet dezelfde staatsburgerschap. Daarom kunnen we worden uitgebuit, kunnen we lagere salarissen krijgen, en onze gebieden worden niet als de onze beschouwd, maar gebieden die kunnen worden bezeten door iedereen met de economische capaciteit om ze te verkrijgen en te controleren.
Het huidige systeem is een economisch model dat wordt ondersteund door de privatisering van het leven. Deze mogelijkheid van toegang is precies wat privileges toestaat. En dit is een van de centrale elementen die dit economische model vormen dat wordt ondersteund door racisme en seksisme en zonder hen niet kan functioneren.
2. Wat zijn de overlappingen tussen de uitbuiting van vrouwen en de uitbuiting van natuurlijke hulpbronnen?
Het is belangrijk om eerst op te merken dat extractivisme en deze liberale economie in wezen patriarchaal zijn, omdat ze opgelegd en niet-consensueel zijn. En het wordt opgelegd door degenen die meer middelen hebben, en meer historisch opgebouwde autoriteit, degenen die de mogelijkheid hebben gehad om de productiemiddelen en het kapitaal om te investeren te bezitten. Dit zijn over het algemeen mannen. En deze hebben ook hulpmiddelen tot hun beschikking in de overheid om hun belangen te behartigen.
“Dus extractivisme is patriarchaal omdat het wordt opgelegd, het devalueert vrouwen. Het dwingt veel inheemse vrouwen tot dienstbaarheid, omdat ze worden gezien als mensen met minder rechten en minder capaciteiten om zich als burgers uit te drukken en nee en voor hun nee te erkennen in al deze verzetsprocessen. "
3. En wat betreft het reageren op al deze systemische onrechtvaardigheden, hoe werkt uw organisatie om een gemeenschappelijke visie op systemische verandering met andere organisaties te vinden?
Bij La Cuerda hadden we een filosofisch kader bereikt om ons te leiden, en we gebruiken de feministische stroming van gedachten en politiek als onze primaire inspiratiebron, maar we begrijpen dat maatschappelijke transformatie niet alleen de omstandigheden voor vrouwen moet verbeteren. We moeten nieuwe politieke allianties bouwen met andere waarden en perspectieven.
We beginnen met het in twijfel trekken van de doelstelling van de samenleving, en vandaag is de centrale doelstelling van de samenleving 'hebben', 'bezitten'. En dat bezit wordt gekenmerkt door geld en het wordt gereguleerd door de markt. Alle bestaande sociale instellingen worden geregeerd door die markt en die markt domineert zelfs regeringen en legt haar openbare beleid op. In deze vorm van sociale en politieke organisatie die we vandaag hebben, reageren overheden op die belangen en niet op de zorg voor het leven en nog minder op de zorg voor het netwerk dat het leven in stand houdt.
In plaats daarvan proberen we een ander idee van één element in dit grote netwerk van leven op te nemen. Dit is een ander idee dat we delen met inheemse organisaties en boeren. We hebben een oefening gedaan om met inheemse organisaties en boeren na te denken over de kenmerken van de nieuwe gezelligheid die we willen promoten. En om deze reflectie te starten vanuit consultatieprocessen en collectieve constructie vanaf de lancering hiervan. We hebben nu vele jaren ervaring in het zoeken naar methoden voor dialoog en praktische oefeningen.
Dus we doen dit soort vragen. En dit vraagt ook om een onderzoek naar onze eigen praktijken, onze eigen overtuigingen en om processen te hebben om het nieuwe te construeren. We moeten andere manieren vinden om naar de realiteit te kijken en nieuwe woorden en categorieën voor nieuwe concepten samenstellen en onze voorstellen met anderen kunnen delen.
In het algemeen zou een systemische verandering voor mij zijn als we begrijpen dat wat we hier doen invloed heeft op mensen aan de andere kant van de planeet, om dat bewustzijn te hebben. Ons imaginaire heeft een classificatiesysteem opgezet dat ons in dozen plaatst en in die dozen construeren we identiteiten die het ons moeilijk maken om het classificatiesysteem in zijn geheel te zien en te beseffen dat we deel uitmaken van de machine van overheersing en dat we zijn toegewezen een rol ten opzichte van anderen. Het is ook belangrijk voor de deconstructie: om de taken die me zijn opgelegd op te heffen en zelf te beslissen wat voor soort persoon ik wil zijn en wat voor soort relaties ik wil hebben.