Klimaatrechtvaardigheid binnen de betrekkingen tussen de EU en Afrika - CIDSE

Klimaatrechtvaardigheid binnen de betrekkingen tussen de EU en Afrika

WAT IS DE WEG VOORUIT?

Dit artikel van Lydia Lehlogonolo Machaka, CIDSE Climate Justice and Energy Officer werd oorspronkelijk gepubliceerd in het nummer N ° 22 van het tijdschrift van het Portugese NGDO-platform "Welke toekomst voor de betrekkingen tussen de EU en Afrika?” (juni 2021. (Portugese versie).

De ernst van de gevolgen van klimaatverandering wordt steeds meer duidelijk, met name in Afrika, een van de meest getroffen regio's, ondanks het feit dat het het minst bijdraagt ​​aan de oorzaken ervan en over weinig middelen beschikt om zich aan te passen. Toch is de aandacht binnen het partnerschap EU-AU gericht op de behoeften van Europa in plaats van op die van Afrika. Tegen deze achtergrond zijn er wereldwijd dringend eerlijke en gedurfde transformatieoplossingen nodig om de EU in staat te stellen haar klimaat- en groene agenda na te komen en Afrika echt te ondersteunen bij het bereiken van zijn ontwikkelingsdoelen door middel van hernieuwbare energiebronnen om te gedijen en anderen te inspireren. Maar wat zijn de belangrijkste stappen om klimaatrechtvaardigheid te bereiken? Hier zijn enkele lessen.

De ambitie van de EU op het gebied van binnenlandse klimaatactie heeft aanzienlijke gevolgen voor de klimaateffecten in Afrika. Klimaatverandering heeft een negatieve invloed op de gezondheid, waaronder: geestelijke gezondheid. Het is onlangs in verband gebracht met de opkomst en verspreiding van nieuwe infectieziekten zoals COVID-19. Hoe groter de opwarming van de aarde, hoe groter het onvermogen om effectief te herstellen en aan te passen van klimaat- en gezondheidsrisico's. Om rechtvaardig en effectief te handelen, moet het partnerschap zich krachtig blijven inzetten voor de belangrijkste principes van de Overeenkomst van Parijs van gemeenschappelijke maar gedifferentieerde verantwoordelijkheden en respectieve capaciteiten (CBDR&C).

Ten tweede is het erkennen van de werkelijke waarde en het respect voor de natuur van cruciaal belang om de grondoorzaken van het probleem aan te pakken en oplossingen te vinden die een verenigende en diepgaand transformerende actie op het gebied van klimaatrechtvaardigheid in de betrekkingen tussen de EU en Afrika bevorderen. In Afrikaanse wereldbeelden en religies is de natuur een heilig geschenk van God en een bron van leven. Het bestaat uit een complexe, maar harmonieuze coëxistentie van onderling afhankelijk gemeenschapsleven waar planten, dieren en mensen intrinsieke waarden, een spiritueel bestaan ​​en een uniek doel op elk moment hebben. Het voortbestaan, de culturele identiteit, de taal, de waardigheid en het gevoel van verbondenheid van Afrika, evenals het welzijn van mensen, hangen daarom af van het welzijn van de natuur. Alle andere delen van dit ecologische systeem zullen helaas verslechteren of afsterven, aangezien sommige delen ervan vergaan, of het nu gaat om een ​​deel van de ecosysteem of een groep mensen met hun cultuur, identiteit en manier van leven. Daarom blijft Afrika's eerbied, respect en zorg voor het land een centrale en eeuwige verantwoordelijkheid en offergave in ruil voor al het leven op aarde en daarbuiten.

Bovendien mag volgens de traditionele Afrikaanse kennissystemen geen enkel deel van de natuur, met name land en water, worden gecommercialiseerd of behandeld als individueel bezit. Ze zijn een inheemse en lokale bron van leven, voeding en gezondheid, medicijnen, rituelen en vieringen. Daarom is respect voor dergelijke spirituele fundamenten een heilige en essentiële actie die te allen tijde op zichzelf moet worden beschermd. Investeringen voor de klimaatactie van Afrika moeten prioriteit geven aan de belangen, het cultureel erfgoed en het welzijn van Afrika en deze beschermen. Bovendien draagt ​​inheemse kennis aanzienlijk bij aan klimaat- en herstelbeleid en de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling en kan deze niet worden gemarginaliseerd.

Vervolgens beperkt lage investeringen in klimaatfinanciering de klimaatactie van Afrika. De energiesector, met name energieopwekkingsbronnen die sterk op fossiele brandstoffen zijn gebaseerd, is wereldwijd de grootste bron van energiegerelateerde CO2-emissies. Het partnerschap tussen de EU en Afrika moet samen concrete maatregelen ontwerpen en uitvoeren om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen geleidelijk af te bouwen en tegen 100 billijk over te schakelen op gedecentraliseerde systemen die worden aangedreven door 2030% hernieuwbare energiebronnen. Om effectief te herstellen en beleidscoherentie te bereiken om te voldoen aan de Overeenkomst van Parijs (PA) 1.5°C-doelstelling en de Sustainable Development Goals (SDG's), een transitie als deze moet urgent, duurzaam, eerlijk, inclusief en transparant zijn, waarbij diversiteit, mensenrechten en gendergelijkheid worden omarmd. Afrika heeft een overvloed aan hernieuwbare energiebronnen die moeten worden aangewend om aan de stijgende vraag naar energie te voldoen en om gedecentraliseerde en betaalbare toegang tot energie voor zijn gemeenschappen te bieden. Het partnerschap tussen de EU en Afrika moet transformationele en systemische veranderingen tot stand brengen op het gebied van klimaatfinanciering en energieopwekking, -efficiëntie, distributie, consumptie en ondersteuning, evenals in andere sectoren.

De volgende EU-AU-strategie geeft ook blijk van een zeer beperkt begrip van innovatie door zich te concentreren op technologieën en digitalisering zonder voldoende aandacht te besteden aan mogelijke effecten op lokale gemeenschappen. Niet alle mitigerende maatregelen zijn gunstig voor het milieu, de gezondheid en het welzijn. Zo zou onder meer het aanzienlijke gebruik van biobrandstoffen de hoeveelheid land die beschikbaar is voor landbouw kunnen verminderen, waardoor voedselonzekerheid ontstaat en de armoede verergert.

Bovendien is het een positieve stap in de richting van het aanpakken van de meest urgente uitdagingen van de continenten door de SDG's en de PA centraal te stellen in het partnerschap EU-Afrika. De basis van het partnerschap is echter nog steeds gebaseerd op een enorme institutionele machtsongelijkheid. Het partnerschap bevordert welvaart, maar de realiteit van Afrika gedurende tientallen jaren van samenwerking toont immense armoede aan[1].

Opvallend is ook dat landbouw- en landvraagstukken geen prioriteit krijgen. De plattelandseconomie wordt al lang erkend als een cruciale motor voor armoedebestrijding, en de enorme diversiteit van Afrika vereist contextspecifieke, lokaal gestuurde oplossingen en voedselsysteembenaderingen zoals agro-ecologie. De huidige strategie is echter gericht op het creëren van een gunstig klimaat voor grootschalige en industriële landbouw, waarbij de productie van monocrop wordt bevorderd en de ecosystemen en de gezondheid van Afrika worden geschaad, waarbij de lokale bevolking hun landrechten wordt ontzegd.

Ten slotte is er dringend hervormingsbeleid nodig om samenlevingen weer op te bouwen die in staat zijn de klimaat- en gezondheidscrises aan te pakken door middel van economieën die mensen en de planeet echt boven winst stellen. Verschillende Europese bedrijven, die winst boven sociale of milieubelangen stellen, zijn niet in staat gebleken om de natuur, de menselijke waardigheid en de mensenrechten te respecteren, en hebben de levens van miljoenen Afrikaanse burgers negatief beïnvloed door uitbuiting, vervuiling, landroof, huisuitzettingen, het tot zwijgen brengen en vermoorden van inheemse volkeren.

In de ware zin van klimaatrechtvaardigheid moeten deze misstanden stoppen en moeten de getroffenen worden gecompenseerd. 

Fotocredit: Joe Saade / UN Women


[1] Zie een gezamenlijke verklaring door een zeer brede alliantie van Afrikaanse seculiere en op geloof gebaseerde CSO's in een informeel platform dat zij "Ons land is ons leven" noemen.

Deel deze inhoud op sociale media