Gendergelijkheid en voedselrechtvaardigheid koppelen in de aanloop naar de Food Systems Summit van de Verenigde Naties - CIDSE

Gendergelijkheid en voedselrechtvaardigheid koppelen in aanloop naar de Food Systems Summit van de Verenigde Naties

Foto: VN-vrouwen.

Voorafgaand aan de Food Systems Summit van de Verenigde Naties, die door het maatschappelijk middenveld wordt bekritiseerd omdat ze onevenredig wordt beïnvloed door actoren uit het bedrijfsleven, hebben we Chiara Martinelli en Harriet Nakasi gevraagd na te denken over de verbanden tussen gendergelijkheid en voedselrechtvaardigheid.  

Chiara Martinelli is Senior adviseur bij CIDSE en Harriet Nakasi is uitvoerend directeur van de Advocacy Coalition voor duurzame landbouw in Oeganda (ACSA).  

Wat is voor jou de connectie? tussen voedselrechtvaardigheid en genderrechtvaardigheid?  

Harriët: Voedselrechtvaardigheid vereist een holistische en structurele kijk op de voedselsystemen. Het ziet gezonde voeding als een mensenrecht en pakt daarbij structurele barrières aan. In die zin is voedselrechtvaardigheid direct gekoppeld aan genderrechtvaardigheid. Door te kijken naar de situatie van voedselproductie met betrekking tot toegang en controle over land en andere hulpbronnen door vrouwen in Afrika, zien we dat er controle is door mannen over de producten en opbrengsten van de productie. De betrokkenheid van vrouwen bij de besluitvorming over voedsel en land is minimaal. De man kan er bijvoorbeeld voor kiezen om zonder overleg met de vrouw over het land te beschikken, waardoor vrouwen en kinderen worden blootgesteld aan kwetsbaarheden. Vanwege culturele voorzieningen is het gebruikelijk dat vrouwen geen eigendommen erven en toch wordt meer dan 60% van de voedselproductie door hen gedaan. Dit heeft uiteindelijk gevolgen voor het levensonderhoud van huishoudens, gemeenschappen en het land in het algemeen. 

De reproductieve rol van vrouwen vereist ook adequate voedingsbehoeften, maar vrouwen hebben aangegeven dat: "onze mannen verkopen het voedsel van goede kwaliteit dat we produceren en laten ons achter met een lage kwaliteit voor voedsel in de huishoudens". Dit kan ook de discrepantie tussen voedselproductie en -consumptie verklaren, waar we hoge niveaus van ondervoeding kunnen hebben in grote voedselproducerende gebieden, zoals in het geval van Oeganda.  

Het feit dat vrouwen vaak geen land bezitten, sluit hen ook uit van toegang tot middelen en financiën en houdt hen afhankelijk van mannen. Andere opties voor vrouwen om toegang te krijgen tot financiën leggen vaak de nadruk op een "groepsbenadering in plaats van individuele". Daarom is er behoefte aan besluitvorming en toewijzing van middelen. Bovendien huren veel huishoudens land voor voedselproductie, maar het niet betalen van de huur leidt tot verlies van een groot percentage van de opbrengst (groter dan waar de boer bij blijft). Dit vraagt ​​om duidelijke richtlijnen voor het huren van grond en om publieke bewustwording over hun recht op land.   

Afrikaanse wetten laten gaten in de opeenvolging van eigendommen, waarvan een klein percentage naar vrouwen en hun kinderen gaat. Er worden geen rechten gegarandeerd aan vrouwen in het geval van paren die niet wettelijk getrouwd zijn. Dit heeft ook te maken met ongelijke toegang tot de rechter voor vrouwen. Oeganda probeerde de situatie te verbeteren met de Human Rights Enforcement Act van 2019, die het tot op zekere hoogte mogelijk maakt om ongelijkheden en onrechtvaardigheden voor vrouwen te herstellen. Het is ook een kwestie van toegang tot de rechter. Het is noodzakelijk ervoor te zorgen dat het proces om gerechtigheid te zoeken bij lagere rechtbanken en toegang tot overheidsadvocaten niet ingewikkeld is om mensenrechtenschendingen aan te pakken.  

 Waarom is het zo belangrijk om de bijdrage van vrouwen op het gebied van voeding onder de aandacht te brengen?  

Duidelijk: Voedselonzekerheid heeft een onevenredige impact op vrouwen over de hele wereld. Vrouwen zijn echter niet alleen het slachtoffer van dit dominante voedselsysteem dat geen voedselrechtvaardigheid garandeert, maar ze zijn ook agenten van verandering, die input leveren om deze voedselsystemen op te bouwen vanuit een integraal ecologisch perspectief. We moeten praten over een zorgcultuur, met een vrouwenperspectief op zorg voor de planeet, voor anderen, voor diversiteit, en ervoor te zorgen dat verschillende actoren worden betrokken bij het bouwen van veerkrachtige voedselsystemen. Dit is een bijdrage die vrouwen kunnen leveren aan deze discussie. Bovendien staan ​​vrouwen in de frontlinie bij het produceren van hun eigen gewassen in verschillende regio's van de wereld, maar ook in de diplomatie, in de politiek en in het bedrijfsleven, waardoor een rode draad van een zorgcultuur naar voren komt. 

De top over voedselsystemen van de Verenigde Naties zou een game-changer kunnen zijn voor de evolutie en transformatie van voedselsystemen. Welke beleids- en pleitbezorgingsboodschappen met betrekking tot gendergelijkheid, mensenrechten en voedselrechtvaardigheid zijn volgens u cruciaal om te benadrukken in de aanloop naar de UN Food Systems Summit?  

Harriët: Voorafgaand aan de VN-top over voedselsystemen moeten verschillende spelers hun ambities heroriënteren op een inclusief voedselsysteem dat kan werken voor de arme en gemarginaliseerde groepen. Dit moet het volgende omvatten: investeringen in "landbouw als bedrijf", wat bijvoorbeeld extra inspanningen impliceert om boeren een sterke onderhandelingspositie voor producten te bieden, het vermogen om waarde toe te voegen aan de productie, collectieve productie en beheer, samen met de diversificatie van ondernemingen met goed geplande landbouwactiviteiten en toegang tot technisch advies wanneer dat nodig is; zorgen voor toegang tot markten en agroverwerkingsfaciliteiten; steun voor klimaatbestendige landbouwproductiesystemen; mainstreaming van agro-ecologie in beleid rond voedselsystemen; en het aanpakken van hiaten in de menselijke en structurele capaciteit om de landbouwsector te ondersteunen. Aan de andere kant zou een van de onmiddellijke doelen moeten zijn de empowerment en mentaliteitsverandering van vrouwen en mannen om hun rechten te kennen en culturele eisen te doorbreken, naast het vergroten van de toegang tot mensenrechteninformatie. 

Duidelijk: Wat voor mij als een rode draad naar voren komt, is inclusiviteit: een focus op luisteren naar de concrete ervaringen van degenen in de frontlinie die te maken hebben met voedselonzekerheid, luisteren naar de ervaring en expertise van kleine boeren uit verschillende delen van de wereld, luisteren aan de bijdrage van vrouwen aan dit proces. De Top moet inclusief zijn en we moeten ervoor zorgen dat er een stoel aan tafel is voor de mensen die het meest lijden onder voedselonzekerheid in de wereld, maar ook voor de kleine boeren in verschillende delen van de wereld die bijdragen aan de productie van voedsel voor ons allen. 

Hoe ziet u de rol van de kerk en andere deelnemers in deze transformatie van voedselsystemen om voor ons gemeenschappelijk huis te zorgen, zodat niemand achterblijft? 

Duidelijk: De Heilige Stoel en de verschillende actoren van de Kerk moeten bijdragen aan dit proces op weg naar de Voedselsystementop van de Verenigde Naties met een benadering die gebaseerd is op de visie van integrale ecologie die paus Franciscus ons presenteert in de encycliek Laudato si'. Dit is essentieel om mondiale uitdagingen op een systemische en niet-sectorale manier aan te pakken. We moeten voedselonrechtvaardigheid niet alleen zien als een probleem van voedselschaarste, dat zeker moet worden aangepakt, maar ook als een probleem van rechtvaardigheid. Ongelijkheid moet worden aangepakt in het hele voedselsysteem, van productie tot consumptie en distributie tot afvalbeheer. Daarom is een 360-gradenvisie nodig die ons helpt te zien welke sleutelelementen nodig zijn voor een voedselsysteem dat oog heeft voor de schaarste aan voedsel in enkele van de meest kwetsbare delen van de planeet, maar ook veerkrachtig, in staat om zich aan te passen aan de klimaatverandering en kan zorgen voor gezonde voeding voor iedereen. 

Achtergrond:   

De antwoorden van Chiara Martinelli zijn overgenomen uit het volgende interview: Le donne agenti di cambiamento nel campo della sicurezza alimentare - Vaticaanse nieuws  

Harriet Nakasi deelde haar visie op voedselrechtvaardigheid meer in het algemeen tijdens een webinar georganiseerd door het Vaticaan, getiteld: "Voedselrechtvaardigheid: banen, innovatie en financiën ten dienste van voedselrechtvaardigheid". Haar interventie is te vinden op: https://www.youtube.com/watch?v=XsCLjyh_TDQ (Minuut 39:00 tot 49:30)  

Meer over CIDSE's positie en rol met betrekking tot de UN Food Systems Summit is te vinden HIER. Enkele reflecties over voedselsystemen en rechtvaardigheid van CIDSE-secretaris-generaal Josianne Gauthier kan worden bekeken HIER.  

Deel deze inhoud op sociale media