Een nog steeds ongelijk partnerschap: de EU-AU-top - CIDSE

Een nog steeds ongelijk partnerschap: de top EU-AU

Aanvankelijk bijeengeroepen voor 2020 maar uitgesteld vanwege de COVID-19-pandemie en politieke spanningen, de 6th Top tussen de Europese Unie (EU) en de Afrikaanse Unie (AU) zal plaatsvinden in februari 2022. 

Het doel van deze top, zoals uiteengezet in de gezamenlijke mededeling “Naar een alomvattende strategie met Afrika“, is om te werken aan vijf belangrijke wereldwijde trends: groene transitie en toegang tot energie; Digitale transformatie; Duurzame groei en banen; Vrede; Beveiliging en bestuur en migratie.  

In 2020 al, cMaatschappelijke organisaties (CSO's) beweerden dat de EU-strategie met Afrika zich concentreerde op het creëren van een gunstig klimaat voor grootschalige zakelijke belangen in de particuliere sector, in plaats van op het bouwen van een meer welvarende, vreedzame en duurzame toekomst voor iedereen. 

Een simpele analyse van deze prioriteiten leidt inderdaad tot een eerste opvallende conclusie. In deze gezamenlijke mededeling wordt niet gesproken over landbouw, een sector die ongeveer 16% van het Afrikaanse BBP vertegenwoordigt en werk biedt aan 50% van de bevolking. Een groot deel van deze bevolking bestaat voornamelijk uit huishoudens die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van familiale landbouw en kleinschalige voedselproductie. De afwezigheid van landbouw in de EU-strategie met Afrika is nog zorgwekkender gezien de huidige situatie op het Afrikaanse continent. De prevalentie van ondervoeding in 2020 ging terug naar het niveau van 2005, aanzienlijk toenemen in West- en Zuidelijk Afrika. Oorzaken zijn onder meer: klimaatverandering, de COVID-19-pandemie, onveiligheid en politieke instabiliteiten investeringen in de particuliere sector. 

Terwijl de particuliere sector deze dramatische situatie gebruikt lobbyen voor technologische innovatie en marktgestuurde oplossingen, is het literatuuronderzoek vrij genuanceerd over hun impact. Een recent verslag door Misereor stelt dat particuliere actoren in Afrika slechts 11% van het land dat ze hebben gekocht, bewerken en een groot deel van hun oogst exporteren. Hun bijdrage aan de lokale marktvoorziening en voedselzekerheid blijft daardoor beperkt. Dit is met name zorgwekkend, aangezien er in 25 over het hele continent meer dan 2021 miljoen hectare grondovereenkomsten zijn gesloten.  

Verder blijkt uit het onderzoek van Misereor dat degenen die hun percelen bewerken in kleinschalige landbouw over het algemeen hogere opbrengsten per hectare behalen dan grootschalige landaanwinsten (LSLA). Hoewel LSLA een positief effect kan hebben op het creëren van infrastructuur, werkgelegenheid en overloopeffecten, blijven de voordelen ervan beperkt. Aan de andere kant zijn de negatieve gevolgen voor de bevolking nijpend, waaronder het verlies van toegang tot land en een aanzienlijke lozing van arbeidskrachten.  

Op basis van deze analyse hebben Afrikaanse en Europese maatschappelijke organisaties hun krachten gebundeld rond een andere agenda, het promoten van Agro-ecologie, landrechten, maatschappelijk verantwoord ondernemen, en inclusie door stemmen te geven aan gemeenschappen die worden getroffen door bedrijfsmisbruik, klimaatverandering en landroof. We weten bijvoorbeeld dat agro-ecologie kan kleinschalige boeren helpen de opbrengst te verbeteren door ecologische benaderingen te volgen en door boeren en mensenrechten centraal te stellen. Het stelt boeren ook in staat hun landbouwprojecten te ontwikkelen op hun land en zijn veerkrachtig en autonoom. Gezamenlijk werk met Afrikaanse partners opent ruimtes voor CSO-overleg en voor Afrikaanse actoren om hun aanbevelingen te doen over het toekomstige partnerschap tussen de Afrikaanse Unie en de Europese Unie.  

Toch hoeft het wiel niet opnieuw uitgevonden te worden. Er bestaan ​​internationale instrumenten en processen – zoals het ontwerp voor een bindend VN-verdrag inzake bedrijfsleven en mensenrechten, het voorstel voor Europese due diligence-wetgeving, de Overeenkomst van Parijs en de VN-verklaring over het recht van boeren – die helaas de meeste Europese lidstaten niet hebben geratificeerd. Het partnerschap EU-AU moet in die lijnen passen. Om succesvol te zijn, moet er naar de stemmen van Afrikaanse lokale gemeenschappen worden geluisterd en moet hun rechten worden gerespecteerd en gepromoot.  

Extra lezen
Siehe: Ons land is de verklaring van ons leven-platform gepubliceerd voorafgaand aan de ministeriële bijeenkomst van de Afrikaanse en Europese ministers van Buitenlandse Zaken op 26 oktober 2021 met de steun van CIDSE (EN - FR).

Contact: Vincent Dauby, CIDSE Agro-ecologie en voedselsoevereiniteitsfunctionaris, dauby (at) cidse.org

Foto van Pexels door Omotayo Tajudeen

Deel deze inhoud op sociale media