COP29 zet een voorzichtige stap richting het bevorderen van klimaatfinanciering.
PERSBERICHT
Brussel, 25 november 2024
De VN-klimaatveranderingsconferentie (COP29) is afgelopen, maar het heeft niet geleid tot de ambitieuze en transformatieve klimaatactie waar we naar streefden. Toch zijn er hoop en ambitie aanwezig in de klimaatbeweging, nu onze ogen gericht zijn op Belém, in Brazilië, voor COP30.
Het pad voorwaarts werd ontsierd door obstakels, waarbij klimaatfinanciering een belangrijk knelpunt bleef in de onderhandelingen. Ondanks urgente discussies bleven de toezeggingen ver achter bij wat nodig is. De oplossing is echter duidelijk: een jaarlijkse toezegging van ten minste $ 1.3 biljoen aan hoogwaardige klimaatfinanciering. Het Akkoord van Parijs biedt een routekaart, maar rijke landen slaagden er niet in de nodige ambitie en transformatieve actie te tonen.
Dit gebrek aan betrokkenheid van de partijen en het wankelende voorzitterschap zijn niet alleen teleurstellend, maar ook zeer verontrustend. Josianne Gauthier, secretaris-generaal van CIDSE, zei: "Als rijke landen niet betalen voor hun eerlijke deel van de klimaatfinanciering, zullen de gevolgen verwoestend zijn voor kwetsbare gemeenschappen die al de lasten van de klimaatcrisis dragen. Het zal alleen maar de kosten voor mensen en de planeet verhogen. Dit gaat niet over vrijgevigheid, het gaat over rechtvaardigheid en een diepe morele verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties." Historische uitstoters moeten hun buitensporige rol in het creëren van deze crisis erkennen en beslissende, zinvolle stappen zetten om klimaatrechtvaardigheid te bevorderen in samenwerking met het Globale Zuiden.
Liz Cronin, hoofd klimaatveranderingsbeleid van CAFOD, zei: “Dit was bedoeld als de 'Finance COP', waar ontwikkelde landen eindelijk hun historische financiële verantwoordelijkheden nakwamen. In plaats daarvan moest het Global North worden uitgeknepen om een schamele $ 300 miljard per jaar op te hoesten, en dat pas in 2035 – lang niet wat er nodig is. En dit alles kan komen in de vorm van leningen, aan landen die al in de schulden zitten en het zich gewoon niet kunnen veroorloven om nog meer rente te betalen. Een lichtpuntje in dit sombere plaatje is het zien van niet-economisch verlies en schade die specifiek in de tekst worden genoemd.”
COP29 was een kans om ambitie te tonen, maar het moest nog op de gelegenheid inspelen. Veel kritische onderhandelingen zijn uitgesteld tot de Subsidiary Body meetings (SBs) in Bonn in juni volgend jaar. Wat in Bakoe nog onopgelost is, zal pas op COP30 worden besproken, wat de druk en verwachtingen enorm vergroot.
Centraal in dit gesprek staat de Nieuw collectief gekwantificeerd doel (NCQG): Partijen kwamen overeen om deze nieuwe klimaatfinancieringsdoelstelling tegen 2025 vast te stellen om cruciale middelen te verschaffen aan ontwikkelingslanden om klimaatverandering aan te pakken. Toch bleef de tekst die in de laatste uren van COP29 werd onderhandeld, ver achter bij de verwachtingen. Martin Krenn, belangenbehartiger bij KOO zei: “Partijen konden het nauwelijks eens worden over een steundoelstelling van $ 300 miljard per jaar in 2035, maar dit verdubbelt de huidige inspanningen in reële termen niet eens. Dit compromis is een tegenslag voor de ontwikkeling van nieuwe NDC's, negeert de noodzaak van betrouwbare Loss and Damage-financiering en schuift de verantwoordelijkheid voor klimaatfinanciering af op de onbetrouwbare private sector en kwetsbare landen zelf.”
De inzet kan niet hoger zijn. Om de wereldwijde temperatuurstijging onder de 1.5°C te houden, moeten landen verder gaan dan retoriek en transformatieve actie leveren door middel van verbeterde Nationaal vastgestelde bijdragen (NDC's). Dit zijn de langetermijndoelen die de partijen in februari 2025 moeten indienen en die de komende vijf jaar als leidraad dienen voor de klimaatactie van landen. Madeleine Wörner, expert op het gebied van hernieuwbare energie en energiebeleid bij Misereor, zei: “De uitkomst van de klimaatconferentie is onvoldoende. Alle landen moeten nu hun verantwoordelijkheid nemen en effectieve nationale klimaatbeschermingsplannen presenteren. De oplossingen liggen al lang op tafel. Het is tijd om door te gaan met de uitfasering van steenkool, gas en olie en echte klimaatbescherming te leveren.”
David Knecht, programmamanager voor energie en klimaatrechtvaardigheid bij Fastenaktion, zei:: “De volgende ronde van NDC's moet collectieve klimaatactie ombuigen naar 1.5 graden afgestemde paden en klimaatrechtvaardigheid. Dergelijke plannen moeten niet alleen ambitieuze mitigatiedoelen en gecoördineerde inspanningen omvatten om de klimaatbestendigheid te vergroten, maar ze moeten ook duidelijk maken hoe ontwikkelde en hooggekwalificeerde landen het voortouw nemen bij de implementatie van de uitfasering van fossiele brandstoffen en voldoende financiering bieden aan kwetsbare gemeenschappen over de hele wereld.”
Het ontbreken van een formele rol voor de Fonds voor het reageren op verlies en schade in de overeengekomen NCQG onderstreept de kloof tussen beloften en actie. Dit fonds, dat voor het eerst werd overeengekomen op COP27 en operationeel werd gemaakt op COP28 in Dubai, is ontworpen om financiële hulp te bieden aan landen die getroffen zijn door het klimaat. Ben Wilson, directeur Public Engagement voor SCIAF, zei: “Het niet stellen van een duidelijk doel voor verlies en schade in NCQG is hartverscheurend voor de meest kwetsbare landen. Dit brengt het risico met zich mee dat het nieuwe Fonds voor het reageren op verlies en schade de komende jaren blijft haperen met zeer ontoereikende vrijwillige financiële toezeggingen, en mogelijk wegkwijnt en sterft bij gebrek aan meer geld. Mensen die lijden onder cyclonen, droogtes en zeespiegelstijging kunnen niet wachten tot de planeet stopt met opwarmen. De strijd voor robuuste toezeggingen op het gebied van L&D-financiering is nog niet voorbij, maar moet doorgaan totdat wat verschuldigd is, is betaald.”
De Globale inventarisatie uitkomstbeslissing van vorig jaar in Dubai, bedoeld om de wereldwijde reactie op de klimaatcrisis in kaart te brengen ten aanzien van het Klimaatakkoord van Parijs, dat is besloten tot een wereldwijde verdrievoudiging van de capaciteit voor hernieuwbare energie en de geleidelijke afschaffing van fossiele brandstoffen. Bettina Duerr, programmamanager voor klimaatrechtvaardigheid bij Fastenaktion, zei: “COP29 is een mislukking voor de energietransitie. Partijen hebben geen vooruitgang geboekt in de uitvoering van het besluit van Dubai om fossiele brandstoffen geleidelijk af te schaffen. Nu er nog aanzienlijke inspanningen nodig zijn om de doelstellingen van Parijs te behalen, moeten we volgend jaar opnieuw aandringen op de uitvoering van de transitie weg van fossiele brandstoffen.”
Eindelijk is er een toezegging van $300 miljard per jaar tot 2035 vanuit ontwikkelde landen, maar dat is nog lang niet wat ontwikkelingslanden verwachtten – of nodig hadden. Lydia Machaka, beleidsmedewerker Energie en Extractivisme van CIDSE, zei: “De hitte was hoog, letterlijk van de heteluchtkachels in het stadion en in politieke termen. De strijd ging over geld, een rode draad die door de verschillende onderhandelingsstromen loopt. Het is onmogelijk om een van deze vitale acties uit te voeren zonder de verstrekking van klimaatfinanciering aan ontwikkelingslanden vanuit ontwikkelde landen. We weten dat ontwikkelde landen in staat zijn om het benodigde minimum van $ 1.3 biljoen te verstrekken, dus wat op tafel werd gelegd was niet genoeg! Deze COP werd gekenmerkt door ontwikkelde landen die onderhandelden voor hun eigen belangen, en niet voor ons algemeen belang, met kwetsbare landen die in een deal werden getrokken die ze niet anders konden dan accepteren.”
Ondanks de uitdagende uitkomsten van COP29, markeren deze ontwikkelingen een stap voorwaarts in het erkennen van klimaatdoelen – hoewel ze verre van voldoende zijn. De routekaart van Bakoe naar Belém, gericht op het opschalen van klimaatfinanciering voor ontwikkelingslanden, benadrukt de dringende noodzaak van echte toewijding van ontwikkelde landen. COP30 heeft hoge inzetten, vereist een agenda die geworteld is in klimaatrechtvaardigheid, het aanpakken van ecologische schulden, het bevorderen van robuuste NDC's en het herstellen van vertrouwen in het UNFCCC-proces. Nu de wereld dit cruciale moment nadert, zal incrementele vooruitgang niet volstaan. Gedurfde, onmiddellijke actie is essentieel om de ambitiekloof te dichten en de 1.5°C-doelstelling veilig te stellen. Het is nu tijd om te handelen.
OPMERKINGEN VOOR DE REDACTIE:
CIDSE is een internationale familie van katholieke organisaties voor sociale rechtvaardigheid. We werken samen met wereldwijde partners en bondgenoten om gerechtigheid te bevorderen, waarbij we de kracht van wereldwijde solidariteit benutten om transformationele verandering voor mensen en de planeet te bewerkstelligen. We dagen systemische onrechtvaardigheid en de destructieve gevolgen ervan uit door verbinding te maken, te mobiliseren, te beïnvloeden en verhalen over verandering te vertellen. We promoten ecologisch en sociaal rechtvaardige alternatieven om iedereen in staat te stellen te gedijen in ons gemeenschappelijk huis. Het werk van CIDSE wordt geleid door de katholieke sociale leer en evangelische waarden. www.cidse.org
CIDSE-leden zijn: Broederlijk Delen (België), CAFOD (Engeland en Wales), CCFD-Terre Solidaire (Frankrijk), Cordaid (Nederland), Development & Peace (Canada), Entraide et Fraternité (België), eRko (Slowakije), Fastenaktion (Zwitserland), FEC (Portugal), FOCSIV (Italië), Partage Lu (Luxemburg), KOO (Oostenrijk), Manos Unidas (Spanje), Maryknoll Office for Global Concerns (VS), MISEREOR (Duitsland), SCIAF (Schotland) , Trócaire (Ierland), Vastenactie (Nederland).
Bezoek onze voor meer informatie over CIDSE-activiteiten op COP29 webpagina.
MEDIA CONTACTEN
– Annia Klein, CIDSE-communicatiefunctionaris, klein(at)cidse.org
– Lydia Machaka, CIDSE-beleidsmedewerker Energie en Extractivisme, machaka(at)cidse.org
– Giorgio Gotra, Operationeel & Communicatiemanager van CIDSE, gotra(at)cidse.org
Omslagfoto: COP29, Credit CIDSE