Een nieuwe golf van landvervreemding in Noord-Tanzania?
Een onderzoeksrapport van de Maasai International Solidarity Alliance (MISA), maart 2025.
De Maasai International Solidarity Alliance (MISA) heeft een diepgaand onderzoek uitgevoerd naar de opkomende bodemkoolstofkredietregelingen in Noord-Tanzania, waarbij de nadruk werd gelegd op hun potentieel voor landvervreemding en negatieve effecten op Maasai-herdersgemeenschappen. Het rapport onderzoekt kritisch twee grote bodemkoolstofprojecten — het Longido and Monduli Rangelands Carbon Project (LMRCP) van Soils for the Future Tanzania Ltd (SftFTZ), gefinancierd door Volkswagen ClimatePartners en het Resilient Tarangire Ecosystem Project (RTEP) van The Nature Conservancy (TNC) — gericht op de districten Longido, Monduli en Simanjiro.
Belangrijkste bevindingen:
- Gebrek aan vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming (FPIC): Het FPIC-proces is ernstig gebrekkig, met beperkte deelname van de gemeenschap, uitsluiting van vrouwen en jongeren en niet-transparante overeenkomsten. Leden van de gemeenschap hebben vaak geen basiskennis van koolstofmarkten, contractvoorwaarden en de implicaties daarvan.
- Verstoring van pastoralisme en mobiliteit: Carbonprojecten introduceren rotatiebegrazingspraktijken die traditionele Masaï-graaspatronen beperken, waardoor pastorale mobiliteit wordt ondermijnd — een hoeksteen van Masaï-cultuur en duurzaamheid van weidegronden. Deze veranderingen riskeren de voedselzekerheid en adaptieve strategieën tegen klimaatverandering in gevaar te brengen.
- Regelgevende hiaten en corruptie: De regelgeving voor koolstofhandel in Tanzania mist bepalingen om onze mensenrechten als inheemse volkeren in bodemkoolstofprojecten adequaat te beschermen. Het ontbreken van een bindend en duidelijk juridisch kader heeft geleid tot verkeerde informatie in de gemeenschap, corruptie (bijv. vooruitbetalingen of "bruidsschatgeld") en juridische onduidelijkheden, met name met betrekking tot contractbeëindiging en mechanismen voor het delen van voordelen.
- Regelgevende hiaten en corruptie: De regelgeving voor koolstofhandel in Tanzania mist bepalingen om onze mensenrechten als inheemse volkeren in bodemkoolstofprojecten adequaat te beschermen. Het ontbreken van een bindend en duidelijk juridisch kader heeft geleid tot verkeerde informatie in de gemeenschap, corruptie (bijv. vooruitbetalingen of "bruidsschatgeld") en juridische onduidelijkheden, met name met betrekking tot contractbeëindiging en mechanismen voor het delen van voordelen.
- Communautaire zorgen: Maasai-gemeenschappen staan onder grote druk om deals te sluiten, omdat de twee concurrerende voorstanders van koolstofprojecten zich haasten om hun respectievelijke projecten te laten valideren volgens internationale normen. Hiervoor moeten ze met een minimaal aantal dorpen tekenen, hun projectdocument voltooien en bewijs van toestemming tonen. Gemeenschappen vrezen voor beperkingen op landgebruik op de lange termijn, verlies van gemeenschappelijke weidegebieden, intra- en intercommunale conflicten en culturele erosie. Het vooruitzicht van 40-jarige koolstofcontracten heeft alarmbellen doen rinkelen over het opsluiten van toekomstige generaties in potentieel schadelijke overeenkomsten.
- Bedreigingen van landvervreemding: Bij bodemkoolstofprojecten bestaat het risico dat historische patronen van landonteigening door de Masaï zich herhalen, waarbij gemeenschapsgrond in handen komt van buitenlandse investeerders en weidegebieden worden geprivatiseerd voor valse klimaatoplossingen.
Voor meer informatie:
Maasai Internationale Solidariteitsalliantie (MISA), maasaiinternationalsolidaritya(at)gmail.com
Aanvullende bronnen:
- "Tanzania: Ontwikkeling van koolstofprojecten ondermijnt mensenrechten Masaï“, CIDSE persbericht, 11 maart 2025.
Credits voor de omslagfoto: PWC.