CIDSE ondertekende de open brief: “Een Europa na de groei dat cruciaal is om te overleven en te gedijen“, onder leiding van Timothée Parrique, Kate Raworth, Vincent Liegey, European Environmental Bureau, European Youth Forum, Friends of the Earth Europe en de Wellbeing Economy Alliance, gepubliceerd in heel Europa op dag 1 van het Europees Parlement Conferentie Beyond Growth (15 mei 2023).
UPDATE VAN 4 OKTOBER 2023
Antwoord van de Europese Commissie op de open brief, door het kabinet van EG-commissarissen Frans Timmermans en Valdis Dombrovskis (4 augustus) en antwoord van de coördinatoren van de brief (4 oktober 2023)
De volledige tekst van de brief, inclusief de referentielijst en de handtekeningen, is hieronder in verschillende talen te downloaden.
Terwijl politieke leiders samenkomen voor een tweede conferentie in het Europees Parlement over hoe we "voorbij groei" kunnen komen, zien wij, de ondergetekende academici en maatschappelijke organisaties, de geopolitieke crisis als een kans om los te komen van de sociaal en ecologisch schadelijke groeiconcurrentie en in plaats daarvan omarm een welzijnssamenwerking.
Er is geen empirische basis die erop wijst dat het mogelijk is om economische groei wereldwijd voldoende los te koppelen van milieudruk. Het nastreven van eindeloze economische groei door landen met een hoog inkomen is een probleem omdat het de resultaten van het milieubeleid vermindert of tenietdoet. De huidige klimaatchaos en het ontrafelende levensweb waarvan onze samenleving afhankelijk is, vormen een existentiële bedreiging voor vrede, water- en voedselzekerheid en democratie.
Op weg naar een economie na de groei is niet alleen overleven, maar ook gedijen. Dit vraagt om een democratisch geplande en rechtvaardige inkrimping van productie en consumptie, ook wel 'degrowth' genoemd, in die landen die hun ecologische hulpbronnen overschrijden. Dit is het wereldwijde vredesproject van Europa, omdat de huidige economische groei conflicten veroorzaakt, zowel binnen als buiten Europa.
In de context van landen met hoge inkomens betekent een kleinere voetafdruk niet slechtere levensomstandigheden. Toereikendheidsbeleid gericht op zuinigheid, vermindering van hulpbronnen en werktijdverkorting kan het welzijn aanzienlijk verhogen en de druk op het milieu verminderen, en zo de mogelijkheid creëren voor duurzame welvaart zonder groei. Om de hoogste levenskwaliteit met de laagste voetafdruk te garanderen, moeten we de doelen en regels van het economische spel volledig veranderen. In een postgroei-economie zou de huidige focus op kwantitatieve groei worden vervangen door het doel om te gedijen in een regeneratieve en distributieve economie, een economie die kwalitatief welzijn levert door te voorzien in de behoeften van alle mensen binnen de middelen van de levende planeet – zoals uitgewerkt in het kader van Donut Economics.
De markten zijn slecht toegerust gebleken om de meest cruciale beslissingen in onze samenleving te nemen. Wil de economie de mensen dienen, in plaats van andersom, dan moeten mensen de controle over de economie terugkrijgen. Om de spelregels te veranderen, moeten we leren van reeds bestaande initiatieven. Bijvoorbeeld het opschalen in de hele EU van het model voor coöperaties zonder winstoogmerk.
In het licht van deze urgente uitdagingen en stimulerende kansen roepen we de Europese Unie, haar instellingen en lidstaten op om het volgende te implementeren:
1. Europese instellingen na de groei: vormen permanente structuren bij de Commissie, de Raad, het Parlement en binnen de lidstaten om strategieën en trajecten na de groei te beoordelen.
2. Een Europese Green Deal die verder gaat dan groei: ontwerp een nieuw vlaggenschipprogramma rond een systemische veranderingsbenadering die streeft naar het creëren van een bloeiende toekomst binnen planetaire grenzen, met ontgroei als een noodzakelijke overgangsfase naar een bestemming na groei.
3. Beyond growth-beleid op basis van de vier principes:
- Biocapaciteit: uitfasering van fossiele brandstoffen, beperkingen aan de winning van grondstoffen en natuurbeschermings- en herstelmaatregelen voor gezonde en veerkrachtige bodems, bossen, mariene en andere ecosystemen. Bijv. een non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen, een Resource Justice and Resilience Act inclusief een bindende doelstelling voor het verminderen van de materiële voetafdruk en echt, gebiedsgericht natuurherstel
- Eerlijkheid: fiscale instrumenten om een meer gelijke samenleving te bevorderen door inkomens- en vermogensuitersten en superwinsten uit te bannen. Bijvoorbeeld een koolstof vermogensbelasting, zowel minimum- als maximuminkomens.
- Welzijn voor iedereen: beveiligde toegang tot essentiële infrastructuren via een verbeterde, ecologisch gevoelige verzorgingsstaat. Bijvoorbeeld universele basisdiensten (waaronder de mensenrechten op gezondheid, vervoer, zorg, huisvesting, onderwijs en sociale bescherming enz.), baangaranties, prijscontroles voor essentiële goederen en diensten.
- Actieve democratie: burgerbijeenkomsten met mandaten om sociaal aanvaardbare toereikendheidsstrategieën te formuleren en beleid te versterken op basis van ecologische grenzen, rechtvaardigheid en welzijn voor iedereen en een sterkere rol voor vakbonden. Bijv. forum voor lokale behoeften, klimaatconventies, participatieve budgettering.
Het is vijf jaar geleden de eerste 'post-growth'-conferentie. Binnen het maatschappelijk middenveld en de academische wereld worden groeikritische ideeën steeds sterker. De details van deze ideeën worden momenteel besproken in het Europees Parlement en met de Europese Commissie. Wetenschappelijke kennis en beleidsinzichten zijn beschikbaar om de ideeën van degrowth en post-growth te realiseren. De crises waarmee we worden geconfronteerd, zijn ook kansen om een nieuw systeem te creëren dat het welzijn voor iedereen kan waarborgen en tegelijkertijd een bloeiend democratisch leven en een langzamere maar aangenamere manier van leven mogelijk maakt.