Wat hebben we geleerd van de pandemicrofoon die ambitieuzere klimaatactie zou kunnen bevorderen? door Chiara Martinelli
Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd in AardeBeat op 11 2020 december.
Vijf jaar geleden was het Akkoord van Parijs aangenomen door regeringsleiders: een gecompromitteerd resultaat van lange onderhandelingen en wereldwijde publieke druk. De Overeenkomst van Parijs is niet ideaal, maar het is een belangrijk instrument om regeringen ertoe aan te zetten woorden in daden te veranderen.
Helaas hebben regeringen in de afgelopen vijf jaar de doelstellingen van 12 december 2015 niet gehaald, en hier zijn we dan vandaag - aan de vooravond van de Klimaatambitie-top, waar regeringen hun implementatieplannen moeten presenteren (de zogenaamde Nationaal Bepaalde Bijdragen, of NDC's) - om opnieuw te roepen dat er ambitieuzere en op handen zijnde stappen nodig zijn.
Na maanden van omgaan met COVID-19, gaat er weer een ecologisch alarm luid en duidelijk af: de overexploitatie van natuurlijke hulpbronnen heeft verwoestende gevolgen op de lange termijn. We hebben inderdaad een flinke klus te klaren; ondanks de Uitstel van COP26, toezeggingen en klimaatactie kunnen niet worden uitgesteld.
De lockdown-maatregelen in veel landen hebben de normale gang van zaken "onderbroken": onze economie, onze consumptie, ons reizen, onze hectische levensstijl. Nooit eerder heeft de industriële beschaving zo'n "pauze" genomen. Sommigen hebben zelfs de ongebruikelijke daling van de emissies "gevierd", maar al snel waarschuwden wetenschappers ons dat dit slechts een kleine daling is in de langetermijnemissiegrafiek. We hebben een voortdurende afvlakking van de curve nodig om de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs te bereiken. We hebben een heel andere film nodig, niet alleen om op pauze te drukken of deze in slow motion af te spelen!
Terwijl we onze levensstijl pauzeren om te vertragen tijdens de COVID-19-crisis, is het onmogelijk geweest om de permanente toestand van klimaatcrisis waar de meest kwetsbare en armste gemeenschappen ter wereld leven, te 'pauzeren'.
De pandemie in 2020 was nog maar een bedreiging voor de honderden miljoenen mensen die aan een zijden draadje hingen als gevolg van overstromingen, invasie van sprinkhanen, droogte en tropische cyclonen. We zouden alle beschikbare mediaruimte moeten inzetten om die verhalen te rapporteren, die vaak genegeerd worden. We zullen ze hier de ruimte geven.
Vijf stormen hamerde de Filippijnen in 30 dagen tussen oktober en november: van Typhoon Molave (plaatselijk Quinta genaamd) op 25 oktober tot Vamco (Ulysses) op 23 november, die minder dan veertien dagen na de sterkste storm van het seizoen kwam, Tyfoon Goni (Rollie).
Gedurende 2020 heeft Oost-Afrika zijn ergste zwermen sprinkhanen in decennia, met verwoestende gevolgen voor de landbouw en voedselzekerheid voor de lokale bevolking. Het Braziliaanse Amazone-regenwoud is nog steeds in brand, met een stijging van 13% in de eerste negen maanden van het jaar in vergelijking met vorig jaar.
Wat hebben we geleerd van de pandemie dat kan leiden tot ambitieuzere en urgentere klimaatmaatregelen?
Allereerst bevestigde de gezondheidscrisis het falen van het huidige dominante economische systeem. De pandemische uitbraak van een andere zoönotische ziekte - zoals COVID-19 - is nog een voorbeeld van de aantasting van de menselijke activiteit op de grenzen van de natuur. De harmonie in onze relatie met de schepping is verbroken.
En, zoals we herhaaldelijk hebben gezegd in de Vaticaanse COVID-19 Commissie, gecreëerd door paus Franciscus om de zorg van de kerk uit te drukken voor de hele menselijke familie die met de pandemie te maken heeft geen gezonde mensheid op een zieke planeet. Klimaatambitie moet daarom het vreedzaam samenleven van natuur en mens op onze planeet herstellen.
Ten tweede hebben we gezien dat regeringen de macht hebben om bepaalde economische activiteiten stop te zetten om de gezondheid van mensen voorop te stellen. In een jaar dat begon met een diepe crisis van multilateralisme en een gebrek aan vertrouwen in intergouvernementele samenwerking, slaagden politieke leiders erin om historische compromissen te sluiten tijdens de COVID-19-noodsituatie, zoals het Europees herstelfonds.
Klimaatambitie betekent daarom het versterken van de samenwerking tussen landen binnen internationale processen en het ondersteunen van elkaars inspanningen, zoals geïndustrialiseerde landen die de aanpassing van arme landen aan klimaatverandering financieren.
In onze rijke samenlevingen hebben de beperkingen van de lockdown velen van ons ertoe gebracht een duurzamere manier van leven te ontdekken, de lokale voedselproductie te ondersteunen, nutteloze reizen te vermijden, voor elkaar te zorgen door burendiensten aan te bieden aan de in quarantaine geplaatste en zieken, en solidariteit te tonen online, op balkons en bij protesten.
Klimaatambitie betekent daarom een stap naar een duurzamere manier van leven 'zodat anderen gewoon kunnen leven'.
We hebben ook geleerd dat het meest essentiële werk in onze geglobaliseerde beschaving, zoals voedselproductie, gezondheidszorg, onderwijs, de productie van essentiële goederen en het behoud van onze ecosystemen, wordt gedragen door de meest machteloze mensen - vaak vrouwen, mensen van kleur. en inheemse gemeenschappen.
De pandemie kwam terecht in een toch al zeer ongelijke samenleving. Bovendien werden reeds kwetsbare mensen die essentieel werk verrichtten, verder verstoken van essentiële sociale diensten, werden ze blootgesteld aan meer geweld en onderdrukking, werden ze met weinig opzegtermijn ontslagen of moesten ze overuren maken in onhygiënische omstandigheden.
De mensen die dagelijks de prijs van ongelijkheden betalen, zijn ook het meest kwetsbaar voor klimaatverandering. Klimaatambitie betekent daarom het beschermen van de rechten van en empowerment van de meest kwetsbaren, evenals leren van hun traditionele kennis en spiritualiteit van zorg voor de schepping.
Veel beleidsvoorstellen om de pandemie aan te pakken werden duidelijk geleid door economische belangen en negeerden fundamenteel het algemeen belang. Deze maatregelen waren er gewoon op gericht om 'weer normaal te worden' in plaats van beter terug te bouwen, in plaats van zich voor te bereiden om weerbaar te zijn tegen toekomstige crises.
En vandaag, vijf jaar nadat het Akkoord van Parijs is aangenomen, tolereren we geen tijdverspilling of langetermijnbeloften. Het nieuwe normaal moet nu beginnen. We kunnen niet zoals voorheen uit een wereldwijde crisis komen en de kans missen om van koers te veranderen. We kunnen het momentum niet missen: we zien duidelijk de systemen achter de crisis. In silo's voorziene milieu-, economische of gezondheidshervormingen zullen de onderliggende oorzaken van het probleem niet aanpakken.
We hebben een duidelijke, holistische benadering nodig, beleidscoherentie tussen sectoren en op alle niveaus, die onze krachten kunnen bundelen om een nieuw paradigma vorm te geven waarin mens en planeet de centrale prioriteit zijn. Omdat we weten dat het pad dat we op volle snelheid bewandelden, alleen maar ongelijkheden en ecologische ineenstorting in stand houdt.
Dus waar staan we vandaag op onze routekaart naar 2030? Er zijn stappen in de richting van de doelstellingen van Parijs om te vieren (bijvoorbeeld inspanningen voor het afstoten van fossiele brandstoffen door veel instellingen, een verbod op plastic voor eenmalig gebruik in sommige regio's, de start van processen voor 'groene deals', gebaseerd op een visie van onderlinge verbondenheid verschillende agenda's, etc.).
In veel daarvan speelden lokale actoren duidelijk een sleutelrol. Dit is een teken dat verandering alleen kan plaatsvinden als lokale gemeenschappen leidend zijn of deelnemen.
Helaas vertelt de wetenschap ons dat er te weinig is gedaan - en te langzaam - om de klimaatcrisis echt het hoofd te bieden, vooral in de meest kwetsbare regio's. We hebben wereldwijd bijna een gemiddelde temperatuurstijging van 1.2 graden Celsius bereikt.
Terwijl maatregelen voor een rechtvaardig en duurzaam herstel worden besproken, blijft "groei ten koste van alles" de mainstream-mentaliteit van de meerderheid van de politieke leiders, en blijven samenlevingen gevangen in een "wegwerpcultuur".
Vandaag en dit jaar is er een kans om, terwijl we plannen maken voor een rechtvaardig en duurzaam herstel na COVID-19, te beoordelen waar de toezegging van elk land staat, die overeenkomsten van 2015 te bekijken en de toezegging van Parijs na te komen.
De morele oproep tot het geweten op dit moment zou echt een ongekend decennium van transformatie kunnen veroorzaken. Dit zijn de essentiële ingrediënten voor echte ambitie:
- Klimaatbeloften moeten zijn geworteld in een morele verplichting om het leven van mensen te redden en hun rechten te beschermen;
- Klimaatbeloften moeten gebaseerd zijn op de emissiereducties die worden aanbevolen door wetenschappelijke gegevens om uitsterven te voorkomen;
- Klimaatbeloften moeten maatregelen omvatten om de sociale en economische gevolgen van de transitie voor de meest kwetsbare delen van de samenleving wereldwijd aan te pakken en te beperken;
- Klimaatbeloften moeten verder kijken dan business-as-usual naar alternatieven die de cyclische aard van ecosystemen volgen (bijv. Ondersteuning van de circulaire economie, duurzame voedselsystemen zoals agro-ecologie, enz.);
- Klimaatbeloften moeten traditionele kennis beschermen en ervan leren, vooral van de inheemse bevolking, de eerste bewakers van Moeder Aarde.
Het is complex, maar het is mogelijk. Het is onze verantwoordelijkheid om leiders verantwoordelijk te houden voor de uitvoering van hun klimaatactie.
Vijf jaar geleden, in de straten van Parijs, leerden we dat het voor ons allemaal - voor maatschappelijke bewegingen, kerkelijke actoren, gemeenschappen, jongeren, media en wetenschappelijke instellingen - cruciaal is om samen te werken om bij te dragen aan een decennium van herstel in de richting van 2030, een decennium van jubileum, een decennium dat kan inspireren, verandering kan versterken, een decennium dat al is begonnen.
Chiara Martinelli, senior adviseur, CIDSE
Omslagfoto: Een man draagt een kind op zijn schouders door een ondergelopen straat in Manilla, Filippijnen, in navolging van tyfoon Vamco. (CNS / Reuters / Lisa Marie David)