Twee weken geleden sprak ik op de Black Lives Matter-demonstratie in mijn geboorteplaats Aken. Samen met vele andere zwarten en gekleurde mensen wilde ik een duidelijk statement maken: racisme is adembenemend - in Europa. En we hebben dringend wetten en beleid nodig om dat te veranderen.
Terwijl blanken me al meer dan 40 jaar vragen of ik "racisme heb meegemaakt", weten we dat racisme komt veel voor in Duitsland - en waarschijnlijk in elk ander Europees land. Het vindt ons persoonlijk gekleurde mensen, in films, boeken, tv-shows, op Twitter, op school, aan de grens, in bedrijven, op de huizenmarkt… of in ontmoetingen met de politie. En het vindt blanken in de vorm van vertegenwoordiging, privileges en macht - op precies dezelfde plaatsen. De twee kanten van de racismemedaille zijn discriminatie en privileges.
NGO's - een blanke club?
Dit geldt ook voor de sector NGO's (niet-gouvernementele organisaties). Als zwarte vrouw ben ik eraan gewend 'de enige' te zijn waar dan ook. Dit is niet anders bij evenementen in de Duitse ontwikkelingssamenwerking en NGO-scene - tenzij expliciet “gasten” uit landen in het Zuiden worden uitgenodigd. De meeste ngo's zijn een erg blanke samenleving. "White Charity" is de logische naam van een film die kritisch kijkt naar racistische stereotypen over fondsenwerving door Duitse hulporganisaties. Maar helaas, alle andere gebieden van onze organisaties zijn ook "zo wit". In Duitsland heeft 25% van de bevolking een zogenaamde migratieachtergrond (vanwege de Duitse geschiedenis zijn er geen statistieken over "ras"). We zijn echter zeldzame uitzonderingen onder de bestuursleden, werknemers en supporters van de overgrote meerderheid van NGO's.
Daarom zijn we erg terughoudend om racisme in ons werk te bespreken. De analyse van hoe centrale raciale verhalen over kolonialisme in ons werk worden gereproduceerd, heeft onze organisaties nauwelijks bereikt. Het verhaal van de "De last van de blanke man”Leeft voort. Of het nu gaat om de precieze doelen, indicatoren en maatregelen van “ontwikkelingsprogramma's” vrijwilligerswerk of Fridays for Future (FFF), het koloniale verhaal gaat verder. Zelfs de wereldwijde klimaatbeweging heeft een blanke redder nodig, Greta Thunberg.
Ik vind Greta een geweldig en inspirerend persoon. Maar waarom waarderen we het niet Ridhim Pandey , Isra Hirsi or Vanessa Nakate even? De Oegandese Nakate bijvoorbeeld was gewoon een persfoto met jonge klimaatactivisten op het World Economic Forum in Davos. Dit incident is symbolisch: de strijd en bijdragen van zwart, inheems en gekleurd volk worden gewist. Een wereldwijde beweging is witgekalkt.
Dit is natuurlijk niet met opzet gedaan. Maar helaas is racisme niet exclusief voor kwaadaardige nazi's of de Ku Klux Klan. Racisme zit in het DNA van de Europese geschiedenis, politiek en filosofie, maar de algemene kennis hierover is beperkt. De geschiedenis van de transatlantische slavenhandel en het kolonialisme wordt niet serieus onderwezen op Duitse scholen en het belang ervan houdt niet verband met het heden. En dus wordt de kennis van de meeste mensen over deze periodes voornamelijk gevoed door films als 'Out of Africa', 'Gone with the Wind' of 'Django unchained'. Zo wordt racisme vooral gezien als een probleem van "slechte mensen" in de VS, dat in Europa al lang wordt overwonnen.
Helaas vormen de meeste mensen in de wereld van ngo's geen uitzondering. In de meeste cursussen ontwikkelingsstudies gaat het historische perspectief verloren. Volgens deze lezing begint ontwikkelingssamenwerking met het tijdperk van onafhankelijkheid en worden de effecten van kolonialisme op zijn best geanalyseerd in relatie tot het mondiale zuiden, maar nooit in relatie tot het mondiale noorden. De kritische perspectieven op machtsverhoudingen in de zwarte en dekoloniale studies zouden naar mijn mening dringend hun weg moeten vinden in het verplichte deel van de opleidingen - en in de vervolgopleidingen van de organisaties.
Ik hoop echt dat Black Lives Matter ngo's maakt om koloniale mythen en racistische denkpatronen en structuren uit de wereld te helpen. Zodat we eindelijk ons werk goed kunnen doen: de wereld een betere plek maken ...
partnerschappen en donorcontacten bij Misereor, het lid van CIDSE in Duitsland