Fis
Het beleid - en dus ook het belastingbeleid - is een van de belangrijkste sturingsinstrumenten van regeringen. De werkelijke prioriteiten van het beleid worden vaak duidelijker onthuld door begrotingen en belastingwetgeving dan door verklaringen en actieprogramma's. Ook weerspiegelt het fiscale beleid van een overheid de politieke invloed van bepaalde belangengroepen.
Worden defensiebudgetten of sociale welvaartsbegrotingen verhoogd? Wie geniet van belastingverminderingen en hoe worden deze gecompenseerd? Antwoorden op deze vragen zijn cruciaal om te weten of regeringen hun internationale en nationale verplichtingen nakomen of dat ze deze misschien niet nakomen onder het mom van budgettaire beperkingen. De belangrijkste verplichtingen van regeringen zijn het respecteren, beschermen en waarborgen van mensenrechten, waaronder de economische, sociale en culturele rechten (ESC-rechten). Daarom is het noodzakelijk om de effecten te onderzoeken die het fiscale beleid kan hebben op het naleven en realiseren van deze rechten.
Tijdens een internationale deskundigenconferentie over "Tax Justice - Human Rights - Future Justice", gehouden op 27 op november 2012 in Berlijn, hebben deelnemers het belang van belastingbeleid voor de realisatie van de economische, sociale en culturele mensenrechten onder de loep genomen.
Gebaseerd op input van die conferentie, a recent uitgegeven briefingpapier stelt dat fiscaal beleid in het algemeen een drievoudige bijdrage kan leveren aan het realiseren van mensenrechten. Het kan inkomsten genereren om publieke goederen en diensten te financieren die nodig zijn voor het realiseren van mensenrechten; het kan bijdragen aan een herverdeling van inkomen en vermogen van de rijkere naar de armere lagen van de samenleving, en aldus de verwezenlijking van hun mensenrechten bevorderen; en met bepaalde goederen en diensten kan het bijdragen tot een internalisering van hun ecologische en sociale kosten en zo gedrag tegen de mensenrechten tegengaan.
Maar het verhogen van de "maximaal beschikbare middelen" op nationaal en internationaal niveau kan een aantal obstakels en problemen doen rijzen, waarvan vele onoplosbaar zijn zonder internationale samenwerking. Dat is waar principes zoals de Maastricht Principles on Extraterritorial Obligations of States in the Area of Economic, Social and Cultural Rights, een commentaar op de ICESCR, geformuleerd door een internationale groep van mensenrechtendeskundigen, relevant worden. In paragraaf 29 vermeldt dit document:
“Staten moeten opzettelijke, concrete en gerichte stappen nemen, afzonderlijk en gezamenlijk via internationale samenwerking, om een internationaal gunstig klimaat te scheppen dat bevorderlijk is voor de universele vervulling van economische, sociale en culturele rechten, ook in zaken met betrekking tot bilaterale en multilaterale handel, investeringen, belastingen, financiën, milieubescherming en ontwikkelingssamenwerking. "
Deze en andere mensenrechteninstrumenten die in de afgelopen jaren zijn ontwikkeld, blijven aan belang winnen voor de fiscale gerechtigheidsagenda. Dit is een veelbelovende ontwikkeling voor voorstanders van belastingrechtvaardigheid die meer kunnen profiteren van de mechanismen en instrumenten in het internationale stelsel van mensenrechten.
Klaus Schilder is functionaris voor ontwikkelingsfinanciering bij MISEREOR, de Duitse katholieke bisschoporganisatie voor ontwikkelingssamenwerking. De tekst was oorspronkelijk gepubliceerd op rightingfinance.org.