Gezamenlijke brief van het ECCJ, Amnesty International, CIDSE, FIDH en Friends of the Earth Europe aan de vertegenwoordigers van de EU-lidstaten in de Raad van de EU-Groep voor de rechten van de mens (COHOM), 20 april 2016.
(Zie pdf-versie - link hieronder - voor volledige brief met bijlage: Aanbevelingen van het maatschappelijk middenveld - Aanpak van het gebrek aan toegang tot verhaal voor slachtoffers van schendingen van de mensenrechten door bedrijven)
Geachte leden van de Raad van de EU-werkgroep voor de mensenrechten,
Het Nederlandse EU-voorzitterschap heeft de Raad Buitenlandse Zaken uitgenodigd om met conclusies te komen over het bedrijfsleven en de mensenrechten, in het bijzonder over de toegang tot de rechter voor mensenrechtenschendingen die verband houden met de bedrijfsvoering. Er zijn nog steeds aanzienlijke hiaten - op EU- en lidstaatniveau - in de bescherming van de mensenrechten tegen bedrijfsgerelateerde schendingen, en we roepen de Raad van de EU op om in zijn conclusies krachtig in te zetten om deze hiaten effectief aan te pakken. In het bijzonder roepen we de Raad op om de aanbevelingen in de bijgevoegde bijlage in overweging te nemen.
Na de goedkeuring van de UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGP's) in 2011 hebben de EU en haar lidstaten herhaaldelijk hun toezegging uitgesproken om deze principes te implementeren, waaronder de plichten van de staat om de mensenrechten te beschermen tegen bedrijfsmisbruik en te zorgen voor verantwoordingsplicht en effectieve remedie bij misbruik. Met uitzondering van enkele staten,1 De lidstaten hebben tot dusverre nagelaten wetgevende of andere zinvolle maatregelen te nemen om te zorgen voor een doeltreffende preventie van, en verantwoording afleggen aan en corrigeren voor schendingen van de mensenrechten van bedrijven.
De EU en veel lidstaten moeten hun strategie en actieplannen voor de onmiddellijke uitvoering van UNGP's nog ontwikkelen en daartoe de nodige wettelijke en beleidshervormingen doorvoeren. Nog zorgwekkender is dat, hoewel een klein aantal landen nationale actieplannen heeft opgesteld voor de uitvoering van UNGP's, deze plannen niet voldoende overwegen en zich ertoe verbinden de nodige wetgevende stappen te nemen om de belangrijkste hiaten in de bescherming van de mensenrechten adequaat aan te pakken.
Als gevolg hiervan ontbreekt nog steeds een wetgevingskader om te zorgen voor de eerbiediging van de mensenrechten door bedrijven en blijven er op Europees en nationaal niveau nog steeds belangrijke obstakels voor effectieve verantwoording en oplossing voor mensenrechtenschendingen.
De afgelopen jaren hebben een aantal juridische initiatieven op Europees en nationaal niveau de weg geëffend voor een grotere regulering van de verantwoordelijkheid van bedrijven om de mensenrechten in hun bedrijfsactiviteiten en wereldwijde waardeketens te respecteren. Het zijn veelbelovende stappen, maar er is nog veel meer nodig. Zowel op EU-niveau als op het niveau van de lidstaten moet wetgeving worden vastgesteld om te eisen en te controleren dat ondernemingen de mensenrechten respecteren tijdens hun wereldwijde activiteiten en robuuste due diligence-procedures voor mensenrechten uitvoeren om aan deze verplichting te voldoen. Tegelijkertijd moet in overleg met het maatschappelijk middenveld worden gestreefd naar een grondige herziening van de bestaande te verhelpen obstakels die moeten leiden tot de vaststelling van concrete maatregelen om deze obstakels weg te nemen of te verlichten. EU-regeringen moeten ook positief en constructief deelnemen aan normatieve inspanningen op mondiaal niveau, zoals het proces naar een bindend VN-instrument voor bedrijven en mensenrechten.
De Bijlage geeft gedetailleerde aanbevelingen over de meest dringende uitdagingen om mensenrechten effectief te beschermen in de context van bedrijfsactiviteiten. Ze omvatten wettelijke maatregelen om te zorgen voor de eerbiediging van mensenrechten door bedrijven, waaronder het inbedden van mensenrechtenonderzoek in de wet, om obstakels voor herstel te identificeren en weg te nemen en om effectieve nationale en Europese actieplannen te ontwikkelen om te zorgen voor beleidscoherentie en duidelijke routekaarten voor een effectieve uitvoering van UNGP's.
Ze verwijzen ook naar de noodzaak voor de EU en haar lidstaten om een krachtige, constructieve stem te geven aan de huidige discussies binnen de VN over de reikwijdte en de aard van een bindend instrument voor bedrijven en mensenrechten.
We verwelkomen en ondersteunen de inspanningen om ervoor te zorgen dat discussies over deze belangrijke onderwerpen plaatsvinden in de Raad van de Europese Unie en op een EU-conferentie op hoog niveau over bedrijfsleven en mensenrechten, gezamenlijk georganiseerd met het maatschappelijk middenveld op 11th mei in Amsterdam.
We hopen en vertrouwen erop dat u onze aanbevelingen in overweging zult nemen en we kijken ernaar uit onze besprekingen voort te zetten.
Met vriendelijke groet,
Jerome Chaplier, directeur, ECCJ
Iverna McGowan, directeur, Amnesty International EU Institutions Office
Bernd Nilles, secretaris-generaal, CIDSE
Magda Stoczkiewicz, directeur, Friends of the Earth Europe
Antoine Bernard, Chief Executive Officer, FIDH
1 Bijvoorbeeld de Britse Modern Slavery Act 2015 en het wetsvoorstel om een "waakzaamheidplicht" op te leggen aan bepaalde Franse bedrijven in Frankrijk.
Met 21-lidgroepen die meer dan 250-organisaties uit 15-landen vertegenwoordigen, zijn de European Coalition for Corporate Justice (ECCJ) is de enige Europese coalitie die Europese campagnes en nationale platforms van NGO's, vakbonden, consumentenorganisaties en academici samenbrengt om de bedrijfsverantwoordelijkheid te bevorderen.
CIDSE is een internationale familie van katholieke organisaties voor sociale rechtvaardigheid, die samenwerken om gerechtigheid te bevorderen, de kracht van wereldwijde solidariteit te benutten en transformationele verandering te creëren om armoede, ongelijkheden en bedreigingen voor het milieu zowel wereldwijd als lokaal te beëindigen.
Amnesty International's European Institutions Office (EIO) streeft ernaar dat de EU de mensenrechten integreert in haar interne en externe beleid en dat haar lidstaten tastbare actie ondernemen om de nationale en regionale mensenrechten te bevorderen en te beschermen.
Friends of the Earth Europe is het grootste grassroots-milieunetwerk in Europa en verenigt meer dan 30 nationale organisaties met duizenden lokale groepen. FoEE is de Europese tak van Friends of the Earth International, die nationale nationale organisaties van 74, enkele lokale activistengroepen van 5,000 en meer dan twee miljoen supporters over de hele wereld verenigt.
FIDH is een internationale mensenrechten-NGO die 178-organisaties uit 120-landen federeert. Sinds 1922 verdedigt FIDH alle burgerrechten, politieke, economische, sociale en culturele rechten zoals uiteengezet in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.