Het is tijd om de oproep van paus Franciscus te beantwoorden en de klimaatcrisis aan de basis aan te pakken.
Vandaag hebben we de mogelijkheid en het voorrecht om in Bonn, Duitsland te zijn op de klimaatconferentie van de Verenigde Naties "COP 23". Deze internationale evenementen worden goed bezocht, waarbij de overheid en maatschappelijke organisaties worden vertegenwoordigd door hardwerkende mensen die doordrenkt zijn van technische, politieke, economische en wetenschappelijke discussies over het aanpakken van klimaatverandering. Het is inspirerend om zoveel mensen en zoveel energie te zien mobiliseren rond klimaatverandering, maar hoe vertaalt dit zich na deze furieus drukke bijeenkomsten in echte verplichtingen, echte verandering? Hoe kan dit de realiteit aanpakken waarmee miljoenen mensen worden geconfronteerd terwijl we spreken? Mensen verdrinken, rampen vermenigvuldigen, kusten eroderen, massa's mensen migreren, soorten verdwijnen en hoewel we ons kunnen verbergen voor de onmiddellijke gevolgen, kunnen we het ons niet veroorloven onze toewijding nog langer uit te stellen.
Misschien moeten we even de technische taal achter ons laten en ons opnieuw verbinden met iets diepgaanders en fundamentelers. Bijna drie jaar geleden gaf paus Franciscus zijn baanbrekende vrij, en sommigen hebben zelfs "revolutionaire" encycliek Laudato Si 'gezegd, die een boodschap van ontwapenende duidelijkheid naar voren bracht: er zijn geen twee crises, maar slechts één. Het klimaat en de sociale crises waarmee we worden geconfronteerd, zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Alles is onderling verbonden. De woorden van de paus hebben nieuwe energie en hoop gegeven in de beweging voor klimaatverandering, en hebben deze gekoppeld aan het werk van de sociale rechtvaardigheid, anti-armoede en mensenrechtenbewegingen. Misschien moeten degenen die bij deze onderhandelingen besluiten over de toekomst van klimaatactie, worden herinnerd aan enkele van hun belangrijkste boodschappen en aan enkele van de zeer praktische en waardevolle richtlijnen die het kan bieden om verder te komen.
Urgentie. Het eerste bericht dat Laudato Si 'uitbrengt, is urgent. Het is duidelijk dat we veel ambitieuzere klimaatdoelen en veel kortere tijdlijnen nodig hebben dan die nu op tafel liggen. Er is geen tijd voor uitstel wanneer mensen en hun middelen van bestaan al direct worden beïnvloed, noch wanneer het evenwicht van ons ecosysteem ernstig wordt bedreigd.
Nieuwe beginnen. Laudato Si 'inspireert ons om de klimaatuitdaging te zien als een kans om onze relatie met het milieu opnieuw vorm te geven, waarbij we de natuur niet langer zien als iets dat losstaat van onszelf of als een omgeving waarin we leven. Vanaf nu kunnen we een visie op onze gemeenschappelijke toekomst herschikken door middel van een rechtvaardige transitie, die niemand achter zich laat en fatsoenlijke, ecologisch duurzame en verantwoorde banen creëert in een nieuwe economie. Het ondernemen van klimaatactie, waarvoor enorme overheidsinvesteringen nodig zijn in voedsel en landbouw, huisvesting, energie, mobiliteit, onderwijs…, is een kans om onze planning en acties te heroriënteren om de mensheid te dienen - het "algemeen welzijn", te beginnen met de armsten en meest kwetsbaren. Dit is de culturele verschuiving of revolutie waarnaar paus Franciscus verwijst, omdat het ons perspectief op groei verandert en opnieuw focust op leven binnen de planetaire grenzen.
Definitie van vooruitgang. We zijn al lang getraind om te geloven dat er vooruitgang is geboekt door technologie, economische groei en meer productie en consumptie. We weten nu dat dit model niet duurzaam is. Wat als we onze behoeften met betrekking tot ontwikkeling zouden herdefiniëren, ons begrip van wat het is om een gezond en succesvol bestaan te herformuleren en wat als dat succes en vooruitgang voortkwam uit welzijn en harmonie tussen ons en met onze omgeving? Paus Franciscus herinnert ons er ook aan dat het cruciaal is om machtsverhoudingen en toegang tot invloed te veranderen, en ervoor te zorgen dat beleid en actie worden gevormd door zinvolle betrokkenheid en besluitvorming. Nogmaals, de mensen moeten de kern van dit alles zijn, omdat geen enkele oplossing van bovenaf kan gedijen.
Alternatieve energie. Er zijn meer haalbare alternatieven voor onze huidige koolstof-energie afhankelijke levensstijl. We kunnen ons bijvoorbeeld gemakkelijk voorstellen het broeikasgas- en koolstofemissie-intensieve model van industriële landbouw achter zich te laten ten gunste van een model dat voedselzekerheid en soevereiniteit voor gemeenschappen waarborgt via agro-ecologische praktijken. Evenzo zijn lokale elektriciteitssystemen die worden aangedreven door hernieuwbare energiebronnen, zoals zonne-energie, wind en waterkracht, in de meeste gevallen de snelste en goedkoopste manieren om mensen, de overgrote meerderheid in plattelandsgebieden, die in elektriciteitsarme huishoudens wonen te verbinden. Bijna drie miljard mensen hebben geen toegang tot moderne kookmethoden. Er is een reële kans om te investeren in oplossingen die zowel klimaatverandering als energiearmoede aanpakken: al deze maatregelen hebben met elkaar gemeen dat de mensen op de eerste plaats komen, zodat gemeenschappen weerbaarheid kunnen opbouwen en kunnen gedijen. Bij het ontwerpen van klimaatactie leert paus Franciscus ons ook dat het cruciaal is om machtsverhoudingen en toegang tot invloed te veranderen, en ervoor te zorgen dat beleid en actie worden gevormd door zinvolle betrokkenheid en besluitvorming.
Verandering begint bij ons. We zijn ook en vooral door de paus uitgenodigd om een persoonlijke en spirituele overgang te maken. "We moeten de overtuiging herwinnen dat we elkaar nodig hebben, dat we een gedeelde verantwoordelijkheid hebben voor anderen en de wereld, en dat goed en fatsoenlijk zijn de moeite waard is". Streven naar persoonlijke verbetering, geïnspireerd door religieuze of seculiere humanistische traditie, is een langdurige en misschien eeuwige taak. Maar nu hebben we de extra motivatie van een wereldwijde existentiële crisis om onze geest en ons hart te concentreren. We moeten onze prioriteiten in twijfel trekken. Elke liter benzine die een onnodig groot persoonlijk voertuig voedt, elke ton kolen die worden verbrand om luxe grote huizen van stroom te voorzien, elke hectare land die is vrijgemaakt om te voorzien in vleesintensieve diëten, moet worden gezien als een afweging voor het welzijn van de armen vandaag en in de toekomst. Laudato Si 'roept inderdaad op tot niet minder dan een wereldwijde mobilisatie van het klimaat en eist onze politieke aandacht, materiële middelen, persoonlijke toewijding, spirituele toewijding en wereldwijde solidariteit.
Hoop. De situatie is niet hopeloos, niet zolang er mensen van goede wil zijn die werken om dingen te verbeteren, niet zolang we weten dat we bij elkaar horen en elkaar nodig hebben en voor het leven op deze planeet zorgen. De verhalen die we horen van gemeenschappen die te maken hebben met dramatische klimaatverandering zijn niet alleen verhalen over strijd, maar ook inspirerende verhalen over verandering. Opties bestaan, menselijke vindingrijkheid en creativiteit bestaan en lokale en inheemse kennis kan beter worden gedeeld om een ander verhaal over de uitkomst van deze crisis te verspreiden. Deze stemmen zijn ook in Bonn. Je hoeft alleen maar het drukke geroezemoes van de onderhandelingen even stil te leggen om hun verhalen te horen en hun wijsheid aan te boren. De antwoorden kunnen gewoon komen als we uit de rijke en machtige landen even stoppen met praten en naar elkaar, naar ons eigen hart en naar de aarde gaan luisteren. En hiermee moeten we actie ondernemen - samen.
Artikel door Josianne Gauthier, CIDSE-secretaris-generaal en Neil Thorns, CAFOD Director of Advocacy. CIDSE op november 15 een nieuw artikel, Klimaatactie voor het algemeen belang tijdens de VN-klimaatbesprekingen in Bonn, om regeringen aan te moedigen om op de klimaatuitdaging te reageren op een manier die de geest weerspiegelt van de kenmerkende encycliek Laudato Si 'van paus Franciscus. Dit opinieartikel werd voor het eerst gepubliceerd op Christian vandaag.