Een verhaal over hoe lokale gemeenschappen in Portugal strijden tegen de uitbuiting van hun land door grote bedrijven
In deze blog delen wij met jou 'Nieuwe verhalen uit het Barroso-gebergte' gelegen in de regio Barroso, in Noord-Portugal. De verhalen zijn geschreven door Mariana Riquito & João da Montanha naar de strijd en stemmen van de lokale gemeenschap rond de aanhoudende conflicten over toekomstige lithiummijnen in de regio verder verspreiden.
Wereldwijd houden transnationale bedrijven zich bezig met grootschalige mijnbouw in naam van de economische groei. Enkele van de verwoestende gevolgen van mijnbouwactiviteiten zijn onder meer de aantasting van het milieu, water-, bodem- en luchtverontreiniging, schendingen van de mensenrechten en de sluiting van democratische ruimten, en de criminalisering en onderdrukking van verzet door getroffen gemeenschappen. Ondanks de talrijke handels- en investeringsovereenkomsten die zijn gesloten om de investeringen van buitenlandse bedrijven te beschermen, is er geen enkel bindend internationaal instrument dat bedrijven kan betrekken bij de mensenrechtenschendingen die worden veroorzaakt door gevaarlijke mijnbouwactiviteiten. Ondertussen blijven pogingen van gemeenschappen om bedrijven ter verantwoording te roepen resulteren in bedreigingen, repressie, geweld en zelfs de dood.
Voor het doel van onbeperkte economische groei en ontwikkeling zijn het gebruik van vervuilende energieën en hulpbronnen, massale winning, overconsumptie van de hulpbronnen van de aarde en overmatig gebruik van onze bodems en ecosystemen gerechtvaardigd. En lokale gemeenschappen hebben de prijs betaald omdat ze geen zeggenschap hebben over wat er in hun eigen land gebeurt.
Fragment uit een ander artikel van Mariana Riquito “Het is niet zo dat de energie van de moderne kapitalist zich uitbreidt: mobilisaties en alternatieven in de maand van Barroso.”*
In dit kader heeft de nieuwe verhalen over het Barroso-gebergte laat de levens zien van de mensen die in deze regio wonen en die worden bedreigd door mijnexploratiebedrijven in het Barroso-gebergte in Noord-Portugal, en hoe gemeenschappen worden verhinderd te beslissen over wat er in hun eigen land gebeurt, omdat ze het slachtoffer zijn van vernietiging en vervuiling door mijnbouw bedrijven. Over de hele wereld verzetten getroffen gemeenschappen zich tegen de mijnbouw en de winningsindustrieën op hun grondgebied.
De verhalen vertellen het verhaal van de actie van deze kleine gemeenschappen, die vechten voor hun land en zich verzetten tegen:
“De verdediging van dit kleine stukje land is zo een symbool geworden van de strijd van het volk. Dit verdedigingsplan heeft de steun genoten van vele andere mensen die solidair zijn met het grondgebied van Barroso: in de allereerste dagen werd er een oproep gedaan aan Covas om te mobiliseren, wat enthousiast werd ontvangen; er was ook een anti-mijnkaravaan, die door de verschillende door mijnbouw bedreigde dorpen van Barroso trok, met als hoogtepunt Covas, die tweehonderd auto's en mensen samenbracht. De sterke solidariteit tussen alle bergen en daarbuiten heeft geholpen het waakhondproces te consolideren, waardoor de bevolking zich niet alleen en geïsoleerd voelt, zoals het bedrijf en de staat willen laten lijken.”
Hoewel de groene transitie essentieel is voor de gezondheid van onze planeet en om een toekomst voor de mensheid veilig te stellen, moet deze worden geïmplementeerd op een manier die mensen en de planeet niet schaadt. We hebben een sociale, groene en rechtvaardige transitie nodig, waardoor lokale gemeenschappen geen slachtoffer worden van landroof en de mensenrechten prevaleren.
“De afgelopen zes jaar hebben deze bevolkingsgroepen en hun bergen zich standvastig verzet en verenigingen en collectieven gevormd; deelname aan gemeentelijke vergaderingen; zichzelf organiseren in deelpachtersvergaderingen; het creëren van communicatie- en informatieuitwisselingskanalen; het opstellen van kaarten en rapporten; het organiseren van demonstraties en protesten; deelnemen aan academische en culturele evenementen; schrijven en spreken voor verschillende media en academische platforms; het mobiliseren van honderden mensen om deel te nemen aan openbare raadplegingen; het ondernemen van juridische stappen in alle stadia van administratieve processen; het organiseren van kampen en kunstenaarsresidenties; het uitvoeren van blokkades en boycots van staatsvertegenwoordigers; machines blokkeren en voorkomen dat het bedrijf zich op de grond voortbeweegt. De mensen van Barroso weten dat dit niet (slechts) een lokale strijd is, en ze weten dat ze niet alleen staan.”
De Recht om nee te zeggen** is het recht van een gemeenschap om “Nee” te zeggen tegen winningsprojecten en om “Ja” te zeggen tegen de door hen gekozen manier van leven, en om de soevereiniteit, controle, beheer en beslissingsmacht over hun land en territoria terug te winnen. De gemeenschappen van het Barroso-gebergte zijn voor hun levensonderhoud afhankelijk van de landbouw, en door de uitbuiting van mijnbouwbedrijven zullen ze geen middelen meer hebben om te overleven.
De verhalen laten zien dat de huidige zoektocht naar mineralen niet alleen gemeenschappen en biodiverse gebieden in Latijns-Amerika, Azië of Afrika bedreigt, maar ook in Europa. Mijnbouwprojecten, zoals in dit geval in Portugal, schenden de democratische rechten van gemeenschappen om te beslissen over de toekomst van hun leven en land en ze worden geconfronteerd met de vernietiging en vervuiling van hun land en de criminalisering van hun sociale leiders. Het grondstoffenbeleid van de EU zal deze schendingen alleen maar verergeren, omdat het de mijnbouw op verwoestende wijze zal vergemakkelijken.
“Zonder een engagement om rekening te houden met de mensenrechten en de sociale rechten en het milieu om de vraagzijde van deze materialen aan te pakken, en zonder ambitieuze doelstellingen op het gebied van recycling en circulariteit, zal een ongecontroleerde haast om meer grondstoffen te winnen rampzalige gevolgen hebben voor mens en planeet. Lokale gemeenschappen over de hele wereld zullen de last dragen van deze ‘nieuwe’ EU-strijd om hulpbronnen.”
Wies Willems (Broederlijk Delen) en Kim Claes (voormalig CIDSE) in hun opinie artikel 'Meer mijnbouw in Europa? Er zijn ook alternatieven.
CIDSE maakt deel uit van de CSO Coalitie voor grondstoffen vanaf het begin – een coalitie die is opgericht als reactie op de escalerende vraag naar metalen die cruciaal zijn voor het wereldwijd inluiden van groene en digitale transities. Er is een duidelijke behoefte aan coördinatie tussen maatschappelijke organisaties die zich bezighouden met kwesties in het grondstoffenbeleid van de EU, om hun krachten te bundelen en expertise te delen.
"Samen met haar leden en partners vecht CIDSE voor een 'recht om nee te zeggen' van lokale gemeenschappen tegen groene winningsprojecten en straffeloosheid voor bedrijven."
Wies Willems (Broederlijk Delen) en Kim Claes (voormalig CIDSE) in hun opinie artikel 'Meer mijnbouw in Europa? Er zijn ook alternatieven'.
* Originele tekst: "Omdat de sociaal-ecologische degradatie nog maar net is begonnen, is het gevolg van een verhaal over de hele wereld en een sociaal-economisch hegemoniesysteem, dat onze huis-terra nu meer 'recurso' is geworden om te verkennen. '
**U kunt meer lezen over het recht om nee te zeggen hier, bron Vrouw.
Fotocredits: Mariana Riquito en João Veloso. De foto's zijn gemaakt in de regio van Barroso Mountain en Covas do Barroso tijdens demonstraties ter verdediging van lokale gemeenschappen.